WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zaterdag 24 oktober 2009

Toktok























'Als je domme vragen stelt kan je domme antwoorden verwachten,' zei Willem van Hanegem 40 jaar geleden al. En zo is het maar net. Als iemand aan een bibliotheekdirecteur de vraag stelt 'Welk boek ligt er op uw nachtkastje?' vind ik dat ongeveer de domste vraag die je stellen kunt. ('Welk boek zou u meenemen naar een onbewoond eiland?' had ook gekund.) Dus dat de directeur van DOK Delft op deze vraag antwoordt met 'Ik lees in principe geen boeken.' verbaast me niks. Bovendien denk ik dat deze directeur zich al verheugde op het opfladderen van de kipjes nadat hij deze knuppel in hun hok had geworpen. Ik voelde inderdaad even de neiging aan het tokken te slaan, maar ik wist hem te onderdrukken. Mijn stukje van gisteren is het bewijs.

Maar toen werd uit onverwachte hoek, door een andere bibliotheekdirecteur, nog een stok in het hok gegooid en kan ik het toch weer niet laten. Dominees die niet in God geloven, daar kijk ik sinds J.M.A. Biesheuvel er overtuigend een beschreef niet meer van op. Onderwijzers die niet van kinderen houden, wie op school heeft gezeten weet dat ze bestaan. Rokende longartsen, stelende politieagenten, liegende rechters, ik lig er niet van wakker. Maar een bibliotheekdirecteur die geen romans leest, die heeft me vannacht toch uit mijn slaap weten te houden. Die directeur is Ton de Kruyff en hij verklaarde in een reactie op ZBDigitaal dat hij sinds enkele jaren geen romans meer leest en dat hem dat prima bevalt. En hoewel ik inmiddels wel wist dat veel bibliothecarissen nooit romans lezen dacht ik dat bibliotheekdirecteúren dat toch nog wel af en toe zouden doen. Tja, hoe naïef kan je zijn?

Ik snap niet hoe je zonder kunt, dat is het in de eerste plaats natuurlijk. Hoe je de wereld aankunt zonder hem af en toe in geromantiseerde vorm (waarbij ik niet bedoel: in romantische vorm) tot je te nemen is me een raadsel. Maar het tweede is: ik snap niet hoe je kunt denken dat je de wereld kunt begríjpen zonder er romans over te lezen. Nee, ik beweer niet dat je alles gaat begrijpen als je romans leest. Maar volgens mij helpt het wel. Informatie is belangrijk, maar er is meer. In de huid van een ander kruipen, denken met zijn hersenen, dat kun je alleen in romans. Wat iemand je vertelt hoor je aan, wat je in een roman leest gaat door je héén. Zoiets. Ik verwijs nog maar 's naar de Annie M.G. Schmidt-lezing van Sjoerd Kuyper, waar ik eerder uit citeerde. Met begrijpen bedoel ik dan ook niet zozeer 'snappen', maar eerder 'begrip krijgen voor'.

Eigenlijk vind ik dat iedereen romans zou moeten lezen en dat je dat lezen op school zó zou moeten leren dat je er niet eens aan zou dénken er mee op te houden. Maar goed, dat is een beetje onrealistisch, dat besef ik wel. Maar zoals ik vind dat onderwijzers van kinderen moeten houden en politieagenten niet horen te jatten, zo vind ik dat bibliotheekdirecteuren romans moeten lezen. Want als je het niet doet en als dat je ook nog 's prima bevalt, hoe kun je je dan ooit met overtuiging sterk maken voor een bibliotheek waar literatuur een belangrijke rol speelt? Er is meer in de wereld dan literatuur, dat weet ik ook wel. Ook in de bibliotheek is er meer, nl. wat ik altijd maar 'informatie' noem zonder te weten wat daar nou precies allemaal onder valt. Wie niet geïnformeerd is zal veel literatuur niet begrijpen. Maar wie geen romans leest zal veel informatie niet begrijpen. Daarom zijn beide onmisbaar in een bibliotheek. En een directeur moet dat, vind ik, 'belichamen'. En anders moeten er maar twee directeuren komen, een informatieve en een literaire.

Ton de Kruyff schrijft overigens een leuk, aangenaam ironisch en relativerend blog. Ironie en relativeringsvermogen leken mij altijd dingen die je vooral leert door romans te lezen. Dat is dus een vooroordeel gebleken.


Foto: Flickr, gemaakt door: drhenkenstein.

16 opmerkingen:

  1. Ik kan er niets aan doen, maar de vergelijking met vegetarische slagers dringt zich ook bij mij een beetje op...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha Festina,
    Daar had ik eerlijk gezegd nog niet aan gedacht. Waren alle slagers maar vegetarisch... Bestaan die eigenlijk?
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hoe groot mijn respect voor romans (en andere boeken) ook is: ik ben het niet helemaal met je eens. Van de grote schrijvers kun je veel leren over taal, informatie en communicatie en verbeeldingskracht: dat is allemaal waar. Het is ook meegenomen als mensen literatuur als bagage bij zich hebben. Maar essentieel?

    In dat geval gooi ik het knuppeltje in dat andere hok en stel ik dat de moderne directeur zou moeten weten waarom miljoenen gamers opgaan in de verhaallijnen van epische videogames en waarom het Goed en Kwaad in games en films zo'n belangrijke rol spelen. Filosofie en geschiedenis zouden verplicht moeten zijn op het curriculum, wat ook geldt voor mythologie: omdat de basis is van de verhalencultuur van de mensheid.

    Hij of zij moet ook ongeschoold werk hebben gedaan om te weten hoe er gewerkt en gedacht wordt op dat niveau. Hij of zij moet alles weten van cultuur en psychologie, van HRM en ICT.

    Ik overdrijf weer enorm...en veel van die zaken kunnen ook uit de literatuur worden gehaald...maar het is maar net hoe je er naar kijkt vind ik.

    Net als films en games halen boeken je ook weg uit de realiteit. Een groot deel van de boeken die worden gelezen is pulp. Veel literatuur kan je op het 'verkeerde pad' brengen.

    Medewerkers van de romanafdeling moeten literatuur echter wel ademen. Het is belangrijker dat zij het belichamen denk ik.

    Maar het is maar een mening natuurlijk. Als ik directeuren zou mogen aannemen zou het in ieder geval niet zo heel zwaar wegen...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Edwin,
    Allemachtig! Wat een stuk. En dat op de vroege zondagmorgen. En dat, vermoed ik, achter elkaar opschreven. Terwijl ik een halve nacht en een halve dag aan mijn stukje heb zitten (en liggen) prutsen...
    Je hebt gelijk. Je hebt helemaal gelijk. Ik bedoel daarmee vooral ook: ik heb ongelijk. Ik huldig een eenzijdig en achterhaald standpunt. Het heeft dan ook geen enkele zin me te gaan verdedigen, want dat verlies ik op voorhand, omdat ik er zelf niet meer in geloof.
    Ik trek me terug op deze stelling:
    Directeuren van bibliotheken zouden beter niet in het openbaar kunnen beweren dat ze het lezen van romans achter zich hebben gelaten.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ikzelf heb een paar keer het 'genoegen' gehad van een (interim)manager die niet uit het boekenvak afkomstig was en ik vond dat dezen echt geen oog hadden voor de waarde van boeken/informatie en als olifanten in de porseleinkast tekeer gingen. Jaren kostte het achtereenvolgens om de schade te herstellen....
    Ook ik blijf dus enigszins sceptisch. Ontlezing van Nederland is immers geen goede zaak.
    Dat neemt niet weg dat een directeur die alleen maar de hele tijd boeken zit te lezen en niet ziet wat er in de rest van de (jonge) wereld om hem heen gebeurt ook geen goede zaak is.
    Het liefst een mix van die twee dus. En die iemand moet ook nog eens uitstekende communicatieve vaardigheden en oog voor bedrijfsvoering hebben.
    Eigenlijk zouden alleen supermannen en supervrouwen dit belangrijke ambt mogen beoefenen...

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @schrijver: we hadden het er op Twitter al over en nogmaals: het is m.i. heel goed dat je dit soort dingen schrijft en je er hard voor maakt.

    Ik, als kerel die ook al veel te oud wordt, voeg daar dan weer een andere opvatting aan toe.

    En zoals festina zegt: een mix is het mooiste. De waarheid ligt ergens in het midden.

    Zo zal het altijd zijn :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @ schrijverdezes. Och, een discussie waar mijn naam, een uitspraak van mij in voorkomt en waar ik niets aan bijdraag, dat kan natuurlijk niet.

    Het was natuurlijk nooit mijn bedoeling dat mensen wakker zouden liggen van de zin "Ik lees nooit een roman", dat ten eerste.

    Maar, ik lees nooit een roman. Ik las er heel veel. Ooit. Maar tijd is een schaars goed. En er is ook nog veel muziek. En film. Dat soort dingen.
    En mijn interesses werden anders. En ik doe maar weinig dingen half. Dus lees ik al een paar jaar alleen nog maar non-fictie. Over het Midden Oosten, fundamentalisme, Afrika, biologie, evolutie, genetica. Dat soort dingen. Ik ben nu bijna klaar met Dowden's Africa en verheug me nu al op het nieuswte boek van Richard Dawkins. Ik heb dus niks tegen romans. Ik lees ze alleen niet, omdat er andere dingen zijn die ik liever lees.

    Als directeur zou ik natuurlijk kunnen zeggen dat ik wel romans lees, omdat dat misschien verwacht wordt. Maar dat zou liegen zijn. En dat is ongepast.

    Als directeur dien ik er voor te zorgen dat de beleidsdoelen van de bibliotheek zo veel mogelijk worden gerealiseerd. Maar daar hoef ik geen romans voor te lezen. Er zijn mensen in "mijn" bibliotheek die dat graag en veel doen en die die ervaringen prima kunnen delen met gebruikers, volwassen of kind.

    @Edwin, die opmerking over ongeschoold werk is mooi. Daar ga ik achter staan.

    @Festina Lente, mijn vader was slager, een echte, geen vegetarische. Maar ik vond het een opmerkelijk geplaatst toeval :)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @ Ton: mensen die zeggen dat toeval niet bestaat, geloof ik ook nooit :)

    BeantwoordenVerwijderen
  9. @ Edwin,
    Ik weet niet of het zo goed is, want het kost tijd en het haalt niks uit. Ik kan beter wat gaan lezen geloof ik.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Dag Ton,
    Dank voor je reactie. Hoe kwam je erachter dat ik over je schreef?
    Inmiddels had ik gezien wat je op Librarything hebt gezet en was me al aan het schamen: boeken die mij ver boven de pet gaan. Wat me hinderde en uit de slaap hield was de toon die ik in 'Zelf word ik altijd heel gelukkig van de tegen verbijstering aanhangende blik van een gesprekspartner als ik zeg "Ik lees nooit een roman". Heerlijk.' meende te proeven en die op mij overkwam als 'dat stadium ben ik inmiddels voorbij'.

    Wakker liggen vind ik als ik iets aardigs heb om over te denken geen enkel probleem hoor, en dit was iets aardigs.

    Wat betreft ongeschoold werk: ik lees momenteel Koos van Zomeren over de oertijd van de SP, en toen moest je als je lid wilde worden in een fabriek gaan werken o.i.d. Ik geloof inderdaad dat dat leerzaam is; ik weet het wel zeker eigenlijk.
    Groet, schrvrdzs
    p.s. Nog leestips uit de tijd dat je nog wél romans las? Dan houd ik me aanbevolen!

    BeantwoordenVerwijderen
  11. @schrijverdezes. Die toon van mijn zin, die is inderdaad misschien niet heel gelukkig gevonden. Het was misschien een beetje teveel "woorden stapelen op een vrijdagmiddag". Al moet ik toegeven dat ik het soms aardig vind zijn om iets ontregelends te zeggen, en te zien wat er daarna van komt. En je kunt een heel aardig vervolggesprek krijgen na een zin als "ik lees zelf nooit een roman".

    Je blog kwam ik tegen na je opmerking bij Edwin. En je schreef goed over "waarom zou ik nog bloggen?". Een rss is dan gauw gemaakt.

    Romans? Uh. Voskuil, Bij Nader Inzien. K. Schippers, Een avond in Amsterdam. Alles van Armando.
    En als het een cross-over mag zijn, Het lied van de dodo van David Quammen. Non fictie, maar (denk ik) beter geschreven dan menig roman, over Darwin, Wallace, soortvorming, natuurbehoud, uitsterving, teveel om op te noemen. Prachtboek.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dag Ton,
    Over opmerkingen waarvan de toon niet zo gelukkig was kan ik meepraten, ik heb er vele geplaatst sinds ik blog (en daarvoor natuurlijk ook al). Ik zal het dan ook nooit iemand verwijten, maar er tegenin gaan is iets anders.
    Ontregelen is leuk en ontregeld worden soms ook. Ik hoop dat je tevreden bent over het effect van je mededeling over het niet lezen van romans ;-)
    Dank voor de leesadviezen! Voskuil ken ik en ik hou erg van zijn werk. Voor wie Bij nader inzien gelezen heeft is het misschien inderdaad wel niet meer nodig om meer romans te lezen (afgezien van Het Bureau dan).
    Het lied van de dodo wil ik door je aanbeveling zeker gaan lezen.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  13. @schrijverdezes. Om rond een uitspraak van mezelf zomaar een discussie te zien plaatsvinden was, hmm, even wennen.
    Misschien moet ik zoiets nog eens doen. Dan went het nog meer :)
    Leuk om te lezen dat je interesse in "het lied van de dodo" gewekt is. Laat eens weten wat je van vond.

    groeten
    Ton

    BeantwoordenVerwijderen
  14. @Ton,
    Het leukste van bloggen vind ik de discussies. Dus mij doe je wel een plezier met zo af en toe een controversiële opmerking.
    Het lied van de dodo heb ik (uiteraard) even gegoogeld en ik hoop maar dat het niet te moeilijk zal zijn. 'Leest als een roman' las ik in elk geval ergens. Ik ga het proberen, maar er ligt nog het e.e.a. te wachten, dus het kan wel even duren. Je hoort ervan t.z.t.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen