Lezersbrief

Op ZBDigitaal was onlangs een brief te lezen die mw. Cora Duin naar NRC Handelsblad had gestuurd. In die brief beklaagt zij zich erover dat het werk van bibliothecaris haar geen 'waardigheid en aardigheid' meer verschaft. Door die brief moest ik er ineens weer aan denken dat ik ooit, lang geleden, ook eens een brief naar diezelfde krant heb gestuurd, óók over de bibliotheek. Er had toen een opiniestuk in de krant gestaan van een Arnhemse bibliothecaris, die ongeveer hetzelfde schreef als mw. Duin nu: dat klanten tegenwoordig aan de bibliothecaris alleen nog maar vragen waar de toiletten zijn, enz. De bibliotheek werd volgens hem alleen nog bezocht vanwege de computers en gewone lezers zag je er niet meer.

Op dit stuk werd toen gereageerd door de heer Huberts, directeur van Bibliotheek Nijmegen, die o.a. schreef dat gewone lezers helemaal niet meer bestaan en dat dat maar goed is ook. Dat schoot mij als gewone lezer toen zodanig in het verkeerde keelgat dat ik voor het eerst (en tot nu toe ook voor het laatst) een ingezonden brief naar de krant stuurde. Mijn brief werd, enigszins ingekort, geplaatst in de NRC van 19-9-2000. Ik heb hem teruggevonden in het digitale archief van de krant. Ik weet nu ook de naam van de Arnhemse bibliothecaris weer: Tom Gitsels.

Dit is mijn brief zoals hij in de krant stond:

Nu in de afgelopen weken enkele bibliothecarissen en bibliotheekmanagers hun mening over de bibliotheek gegeven hebben, wil ik als bibliotheekgebruiker ook iets zeggen. Tom Gitsels, bibliothecaris, betreurt het dat hij in de bibliotheek nooit meer een 'echte' lezer tegenkomt. Willem Huberts, bibliotheekdirecteur, meent zelfs dat die 'echte' lezer niet meer bestaat en dat dat 'maar goed is ook'. (NRC Handelsblad, 2 en 9 sept.)

Volgens mij is in de bibliotheek wel degelijk nog een groep 'echte' lezers te vinden, mensen die niet komen om koffie te drinken of digitale informatie te verzamelen, maar die gewoon 'ouderwets' een mooi, spannend of informatief boek zoeken.

Ik denk niet dat dit voor Tom Gitsels een troost is, want ik vrees dat de lezers hem weinig zullen vragen. De meeste antwoorden zijn nu eenmaal in de computer te vinden.

Ik beschouw mijzelf als zo'n 'echte' lezer. Omdat ik graag lees en niet alles wat ik wil lezen kan kopen, ben ik blij dat er een bibliotheek is. Ik ga er wekelijks heen en zoek dan, al dan niet met behulp van de catalogus, een aantal boeken uit. Soms zoek ik in de computer een recensie op. Af en toe lees ik een tijdschrift. Internet gebruik ik nooit, want dat heb ik thuis. Als ik de aanwezige bibliothecaris een vraag stel is die inderdaad altijd van praktische aard, zoals Tom Gitsels treurig vaststelt. Eerlijk gezegd is de gedachte nooit bij me opgekomen dat ik hem of haar ook zou kunnen benaderen voor een gesprek over boeken. Ik gun iedereen zijn plaats in de bibliotheek: bejaarden die er de krant lezen, daklozen die er koffiedrinken, schakers die er hun partijen spelen, scholieren die er uittreksels printen, informatie-zoekers op internet.

Maar ik hoop van harte dat ook voor 'echte' lezers voldoende aandacht zal blijven.

Er waren meer ingezonden brieven gekomen naar aanleiding van het artikel van Gitsels. Een daarvan, zo zag ik nu, was afkomstig van mw. Cora van Laar uit Amsterdam, die haar brief begon met:

Wat zou ik graag een collega als Tom Gitsels hebben gehad. In de 25 jaar die hij beschrijft, heb ik de ondergang van de bibliotheek op dezelfde manier ervaren.

Ik twijfel er eigenlijk niet aan of mw. Van Laar van toen is mw. Duin van nu. Zij blijkt de woorden 'waardigheid en aardigheid' die mij door hun alliteratie wel bevielen, te hebben ontleend aan Tom Gitsels, die ze destijds in zijn stuk gebruikte.

Gezien in het licht van de recente ontwikkelingen bij Bibliotheek Nijmegen is dit stukje uit de brief van Huberts (van 9-9-2000) ook wel aardig:

Misschien moet Gitsels maar snel de consequentie van zijn opvattingen inzien en de openbare bibliotheek verlaten. Voor mensen als Gitsels is in de openbare bibliotheek van nu geen plaats meer. De gebruiker van vandaag zal Gitsels - de 'man van gisteren' - niet missen.


Schilderij: Gerard ter Borch (1617-1681)
De briefschrijfster, ca 1655