Toktok

'Als je domme vragen stelt kan je domme antwoorden verwachten,' zei Willem van Hanegem 40 jaar geleden al. En zo is het maar net. Als iemand aan een bibliotheekdirecteur de vraag stelt 'Welk boek ligt er op uw nachtkastje?' vind ik dat ongeveer de domste vraag die je stellen kunt. ('Welk boek zou u meenemen naar een onbewoond eiland?' had ook gekund.) Dus dat de directeur van DOK Delft op deze vraag antwoordt met 'Ik lees in principe geen boeken.' verbaast me niks. Bovendien denk ik dat deze directeur zich al verheugde op het opfladderen van de kipjes nadat hij deze knuppel in hun hok had geworpen. Ik voelde inderdaad even de neiging aan het tokken te slaan, maar ik wist hem te onderdrukken. Mijn stukje van gisteren is het bewijs.

Maar toen werd uit onverwachte hoek, door een andere bibliotheekdirecteur, nog een stok in het hok gegooid en kan ik het toch weer niet laten. Dominees die niet in God geloven, daar kijk ik sinds J.M.A. Biesheuvel er overtuigend een beschreef niet meer van op. Onderwijzers die niet van kinderen houden, wie op school heeft gezeten weet dat ze bestaan. Rokende longartsen, stelende politieagenten, liegende rechters, ik lig er niet van wakker. Maar een bibliotheekdirecteur die geen romans leest, die heeft me vannacht toch uit mijn slaap weten te houden. Die directeur is Ton de Kruyff en hij verklaarde in een reactie op ZBDigitaal dat hij sinds enkele jaren geen romans meer leest en dat hem dat prima bevalt. En hoewel ik inmiddels wel wist dat veel bibliothecarissen nooit romans lezen dacht ik dat bibliotheekdirecteúren dat toch nog wel af en toe zouden doen. Tja, hoe naïef kan je zijn?

Ik snap niet hoe je zonder kunt, dat is het in de eerste plaats natuurlijk. Hoe je de wereld aankunt zonder hem af en toe in geromantiseerde vorm (waarbij ik niet bedoel: in romantische vorm) tot je te nemen is me een raadsel. Maar het tweede is: ik snap niet hoe je kunt denken dat je de wereld kunt begríjpen zonder er romans over te lezen. Nee, ik beweer niet dat je alles gaat begrijpen als je romans leest. Maar volgens mij helpt het wel. Informatie is belangrijk, maar er is meer. In de huid van een ander kruipen, denken met zijn hersenen, dat kun je alleen in romans. Wat iemand je vertelt hoor je aan, wat je in een roman leest gaat door je héén. Zoiets. Ik verwijs nog maar 's naar de Annie M.G. Schmidt-lezing van Sjoerd Kuyper, waar ik eerder uit citeerde. Met begrijpen bedoel ik dan ook niet zozeer 'snappen', maar eerder 'begrip krijgen voor'.

Eigenlijk vind ik dat iedereen romans zou moeten lezen en dat je dat lezen op school zó zou moeten leren dat je er niet eens aan zou dénken er mee op te houden. Maar goed, dat is een beetje onrealistisch, dat besef ik wel. Maar zoals ik vind dat onderwijzers van kinderen moeten houden en politieagenten niet horen te jatten, zo vind ik dat bibliotheekdirecteuren romans moeten lezen. Want als je het niet doet en als dat je ook nog 's prima bevalt, hoe kun je je dan ooit met overtuiging sterk maken voor een bibliotheek waar literatuur een belangrijke rol speelt? Er is meer in de wereld dan literatuur, dat weet ik ook wel. Ook in de bibliotheek is er meer, nl. wat ik altijd maar 'informatie' noem zonder te weten wat daar nou precies allemaal onder valt. Wie niet geïnformeerd is zal veel literatuur niet begrijpen. Maar wie geen romans leest zal veel informatie niet begrijpen. Daarom zijn beide onmisbaar in een bibliotheek. En een directeur moet dat, vind ik, 'belichamen'. En anders moeten er maar twee directeuren komen, een informatieve en een literaire.

Ton de Kruyff schrijft overigens een leuk, aangenaam ironisch en relativerend blog. Ironie en relativeringsvermogen leken mij altijd dingen die je vooral leert door romans te lezen. Dat is dus een vooroordeel gebleken.


Foto: Flickr, gemaakt door: drhenkenstein.