WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zaterdag 3 januari 2009

Wie appelen vaart...


















Shirt hier te koop.

Gisteren was ik begonnen aan een stukje over bibliothecarissen en lezen, maar dat wilde niet meteen lukken. Vandaag wou ik het nog eens gaan proberen, maar eerst keek ik even op ZB Digitaal en las daar een stuk over het leesgedrag van Bush. Dat relativeert alles wat ik verder ga schrijven op voorhand, dus lees dat maar liever eerst en klik vooral even door op de link 'belezen man'.

Ik weet niet of ik het een keer opgeschreven heb of dat ik het alleen maar bedacht had, maar ik loop al een tijd rond met het plannetje eens iets te schrijven over het feit dat voor mijn gevoel veel bibliothecarissen maar weinig fictie lezen. Aanleiding hiertoe was wat een bekend bibliothecaris die ik hier niet met name zal noemen omdat het niet om de persoon maar om zijn uitspraak gaat me, nu drie maanden geleden, een keer in een reactie (op zijn eigen weblog) liet weten:

Fictie lezen doe ik overigens al een flinke poos niet meer, daar zijn andere dingen voor in de plaats gekomen zoals bloggen, artikelen schrijven en nonfictie lezen.

En ik vermoed dat deze bibliothecaris niet de enige is. Ik kan me natuurlijk vergissen en als iemand van het tegendeel overtuigd is hoor ik het graag, maar ik heb sterk de indruk dat bibliothecaris zijn en het regelmatig lezen van fictie niet rechtstreeks met elkaar samenhangen. Ik verbaas me daarover en ik betreur het ook. Ik heb inmiddels wel geleerd dat het een onjuiste gedachte is als je denkt dat het met elkaar hóórt samen te hangen, want ooit werd mij op mijn werk verteld dat je bij sollicitaties wel eens van die mensen tegenkomt die zeggen dat ze graag bij een bibliotheek willen werken omdat ze zo van lezen houden. Nou, veel fouter kon het eigenlijk niet.

Tot aan dat moment verkeerde ik nog in de naïeve veronderstelling dat van lezen houden dan misschien wel geen voldoende, maar toch op zijn minst een noodzakelijke voorwaarde voor het werken in een bibliotheek was, maar toen begreep ik dat het misschien zelfs tegen je kon pleiten. (Nog een geluk dat ik via de financiële admistratie ben binnengekomen, realiseer ik me nu...) Stiekem ben ik het overigens daarna ook nog blijven denken, maar ik durfde het niet meer hardop te zeggen. Maar onder de dekmantel van mijn pseudoniem durf ik het nu wel te bekennen: een bibliothecaris hoort volgens mij van lezen te houden en dat ook regelmatig te doen. En met lezen bedoel ik dan het lezen van fictie.

Romans en gedichten kun je om allerlei redenen lezen: ter ontspanning, om te ontsnappen aan het leven van alledag, om iets te weten te komen over werelden die je niet kent, om jezelf te leren kennen, om schoonheid te ervaren enz. enz. Dat is voor de meeste mensen natuurlijk in hoge mate privé, want je kunt al die dingen ook op een andere manier verkrijgen of ervaren: sport, muziek, reizen, 'geld, drank & lekkere wijven', gewoon thuis tv kijken, en wat niet al. Maar voor een bibliothecaris is het volgens mij beroepsmatig nodig dat hij/zij literatuur (in ruime zin opgevat) leest. Dat je jezelf 'informatiespecialist' voelt en het daarom voldoende vindt om te weten waar je een veelheid aan informatie kunt vinden is volgens mij maar een kant van je beroep. Veel (uit onderzoek van een paar jaar geleden bleek zelfs duidelijk: veruit de meeste) mensen komen naar de bibliotheek om 'leesboeken' te lenen. Ik neem aan dat dat alleen maar sterker wordt nu steeds meer mensen internet gebruiken om aan hun informatie te komen. Dus de kans wordt ook groter dat zo'n lezer de bibliothecaris aanspreekt met de vraag: kunt u me een goed boek aanraden? En dan kun je natuurlijk, deskundig als je bent, best even doorvragen in de trant van: van welk genre houdt u, heeft u een boek gelezen dat u erg beviel, kent u deze schrijver en wat vond u daarvan, en je zo snel een aardig beeld vormen van wat je die man of vrouw (het laatste ligt voor de hand) zou kunnen aanraden.

Dat is al heel wat, maar dat kunnen een 'woordenwolk' en LibrayThing en Bol.com ('anderen die dit boek kochten, kozen ook') ook al bijna. Maar wat je daar als bibliothecaris aan zou kunnen toevoegen is a. wat je gehoord hebt van andere lezers (daarvoor moeten ze wel met je praten natuurlijk) en b. je eigen leeservaringen. Natuurlijk kun je niet alles gelezen hebben en dat verwacht ook niemand. Maar als ik naar boekhandel v/h Van Gennep ga is het mij een groot genoegen daar met de boekhandelaar (m/v) te praten over recente leeservaringen. En als ik een boek zoek voor iemand anders kan ik daar advies krijgen. En daarom hou ik zo van die boekhandel. En ik zou wensen dat mensen ook op die manier van de bibliotheek konden houden: omdat er mensen werken die van boeken & lezen houden en daar met enthousiasme over kunnen vertellen. Zo, het is eruit.

Twee kanttekeningen:
1. Ik heb de indruk, al is die slechts gebaseerd op enkele ervaringen, dat jeugdbibliothecarissen vaak wél regelmatig boeken voor hun doelgroep lezen.
2. Ik realiseer me dat veel mensen wel bibliothecaris zijn maar zelden of nooit met leners in contact komen omdat zij in de 'back-office' werken. Je zou denken dat het verhaal voor hen niet opgaat, maar dan heb ik nog een laatste pijl op mijn boog: mijn leraar sociologie zei 40 jaar geleden: 'De beste manier om een samenleving te leren kennen is door het lezen van romans.' Dat heb ik altijd onthouden omdat ik het leuk vond, maar ook omdat ik denk dat het waar is. Met de krant en internet en blogs en weet ik wat nog meer kom je er niet als je een beetje wilt weten wat er in de maatschappij speelt. Romans voegen aan die kennis iets toe omdat kunst dingen soms zó verhevigt dat ze daardoor pas tot je doordringen (om het maar eens een beetje kort door de bocht te formuleren). En omdat ik denk dat de bibliotheekwereld moet weten wat er in de samenleving aan de hand is om te kunnen bepalen welke kant we met de bibliotheek op moeten, denk ik dus dat ook 'back-office'-bibliothecarissen romans moeten lezen. Vooral dit laatste wordt nogal ondergraven door het verhaal over Bush, maar misschien toch niet helemaal.

Let wel: hier is over nagedacht, maar het blijft slechts een soort 'stelling'. Tegenwerpingen stel ik zoals altijd op prijs.

9 opmerkingen:

  1. Oei schrijver, je durft hiermee wel het gladde ijs op te gaan.
    Ik had ooit iemand aan de balie die serieus dacht dat 'wij bibliothecarissen' alle boeken die binnenkwamen eerst zelf lazen. Ik legde uit dat dat wel wat veel gevraagd was.

    Volgens mij vermeng je 2 meningen tot 1 gedachte. Namelijk dat je met het lezen van fictie iets leert over de samenleving en dat je als bibliothecaris, vanwege je rol als leesbemiddelaar, veel fictie moet lezen.

    Fictie is Kunst. Net als muziek, drama, dans, schilderijen etc. De kunstenaar vertelt een verhaal, reflecteert op de maatschappij, uit zijn gevoelens. De maatschappij kan dat tot zich nemen en er wel of niet iets mee doen. Kunst is van alle tijden en hoe 'somberder' de maatschappij, hoe meer kunst er wordt gemaakt. Om te leren hoe onze samenleving in elkaar zit, kun je dus ook andere kunstvormen tot je nemen. Fictie heeft daarin volgens mij geen unieke rol.

    Non-fictie heeft een andere functie, denk ik. Maar ook hierin zie je terug wat er in een samenleving speelt (denk maar aan alle hypes) en het draagt ook nog eens wezenlijk bij aan je eigen ontwikkeling en misschien zlefs plaatsbepaling in die maatschappij. De mens die ik nu ben, met alle inzichten en feitenkennis, komt voor een groot deel uit alle non-fictie die ik gelezen heb. Mijn boekenkast is vooral gevuld met non-fictie. Dat wil ik vaak nog eens teruglezen, naslaan.

    Dat je als bibliothecaris veel fictie moet lezen... ik weet het niet. Moet een bakker al zijn brood eten? Moet een kledingverkoper zijn hele collectie dragen? Je moet je vak kennen, weten wat er te krijgen is, je moet klantvriendelijk zijn, je moet bemiddelen bij vragen, ook over boeken, fictie en non-fictie, jeugd en niet-jeugd. Voor mij is een bibliothecaris meer dan iemand die veel fictie leest.

    En ja, dan heb je ook nog mensen zoals ik, die geen baliediensten hebben en zich met hele non-boeken-dingen bezighouden. Maar wel voor alles met het leveren van bibliothecaire diensten en met het vervullen van onze bibliothecaire rol in de samenleving.

    Dus eh... ik ben het niet helemaal met je eens. Maar dat vond je niet erg toch? ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. helemaal mee eens!Als je niet van lezen houdt begrijp je toch helemaal niet wat die mensen in vredesnaam te zoeken hebben in een bibliotheek.Het is toch een belangrijke functie van de bibliotheek om boeken 'aan de man of vrouw te brengen' zoals dat heet.
    Heerlijk vind ik het altijd wanneer je iemand een boek hebt aangeraden en ze later weer terugkomen om te zeggen dat het zo bevallen is en zo de moeite waard !
    En van je bezoekers krijg je zelf ook nog wel eens leuke tips !
    Geldt ook voor weblogs trouwens! Ik heb nu eindelijk mortiers-godenschemer in huis Ben benieuwd!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dag Astrid,
    Van glad ijs ben ik nog nooit bang geweest (figuurlijk gesproken dan, want letterlijk vind ik het weer wat anders...) En nee hoor, tegenspraak is geen enkel probleem, integendeel, hoe meer hoe beter. Al is bijval ook altijd fijn natuurlijk... Het is gewoon leuk om meningen van anderen te horen, voor of tegen. Ik zal eens zien of ik weer wat terug kan zeggen, maar dat lukt vandaag waarschijnlijk niet meer, zowel wegens een gepland bezoek aan Oorlogswinter als vanwege de bepaald lastige vergelijking met de bakker.
    Groet, schvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dag Steenwijk23,
    Leuk dat jouw reactie zo tegengesteld is aan die van Astrid. Ik verwachtte eerlijk gezegd vooral het soort reacties als die van Astrid, dus de jouwe vind ik in elk geval meteen erg prettig als tegenwicht. Omdat ik geen bibliotheekopleiding heb denk ik wel eens dat mijn meningen 'niet-professioneel' zijn. Dat zorgt er overigens meestal niet voor dat ze veranderen...
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ha schrvrdzs
    Vanuit marketingoogpunt gezien heb je het nu dus over de P van personeel dat het bibliotheekproduct aan de man/vrouw moet brengen. De collectie dus, en die bestaat toch uit fictie en non-fictie. En “informatie” uiteraard maar daar wordt al zoveel over geschreven in het kader van veranderende contexten in ons vak dat ik dit even buiten beschouwing laat.

    Maar het valt mij op dat zowel bij boeken als informatie de focus steeds meer op techniek is en minder op de klant lijkt het wel. Romanadviesdienst, Databanken, al@dinchat, 23 dingen, …..
    Alhoewel nu hebben we natuurlijk wel dat “vorstelijke” rapport. Pfft….

    Maar die P daar gaat het naar mijn idee eigenlijk over. En laat het personeel nou net het belangrijkste kapitaal van een organisatie zijn! Een greep uit de eisen die aan hen gesteld worden: deskundigheid, interesse in de klant, klantgericht zijn (iets anders dan klantvriendelijk), brede algemene ontwikkeling (aiai), de weg kunnen vinden in Informatieland, displayen (weer zo’n “mooie” term) van de collectie, schatbewaarder, etc. etc.….

    Maar wat ik mis is passie en enthousiasme voor je vak. Want daar begint het mee…voor een bakker, voor een fotograaf, een modeverkoopster, of welk beroep dan ook. En als je passie voor je vak hebt… ja dan proef je alle broden, dan informeer je bij je klanten hoe de jas, rok of wat dan ook bevalt. Uit interesse maar ook om je kennis op peil te houden.
    Ik heb een collega naar mijn idee die dag en nacht met zijn vak bezig is. Niet omdat hij het voelt als bezig zijn met zijn werk maar omdat hij domweg in alles geïnteresseerd is en overal kansen ziet. En die weet de bibliotheek werkelijk formidabel te verkopen. Tot en met zijn gymclubje toe.
    Ik wil mijn andere collega’s hiermee niet te kort doen….. maar als klant zou ik graag door hem geholpen willen worden. Vanwege zijn kennis, enthousiasme en inzet om mijn vraag naar wens te beantwoorden.

    Wist je dat ook Aminatta Forna, auteur van Duivel danste op het water, vindt dat “wie een roman leest, de ziel van een gemeenschap leest”.
    Maar is een roman een manier om een andere cultuur echt te leren kennen? Kan ik een boek over bijv. het Joods orthodoxe geloof wel goed lezen als ik de culturele achtergrond van de joden niet ken? Begrijp en interpreteer ik die verschillende culturele verwijzingen dan wel goed? Soms staat er wel een uitleg achter in het boek of als voetnoot maar wat als dit niet het geval is? Dan snap ik er misschien helemaal niets van en moet ik dit zelf uitzoeken. En waar vind ik die informatie dan? Juist…..

    Ander voorbeeld….tig jaren geleden heb ik een paar maand rondgereisd in Amerika. Ik las vooraf de nodige Amerikaanse romans. En migratie is daarin vaak een hoofdthema. Ik heb toen ook Ellis Island bezocht, ooit dé toegangspoort tot de Verenigde Staten voor migranten. Door die plek en het museum daar te bezoeken begreep ik meer van die romans die ik gelezen had.
    Ook ik ben iemand van de BackOffice (in Hengelo noemen we tegenwoordig Innovatie en Ontwikkeling, ach als het beestje maar een naam heeft nietwaar??), maar ik hou mij niet (meer) bezig met “bibliothecaire” diensten. En toch lees ik romans…uit persoonlijke interesse en deels vanwege mijn werk (rara…. wat doe ik).

    Tsja… weer zo’n lange (en rommelige)reactie maar dat vind je niet erg weet ik inmiddels al.
    Groetn Wies

    BeantwoordenVerwijderen
  6. wow...deze was wel heeeeeel errug lang. Joa, wie kunt t! (Twentse variant op Yes we can)
    Groetn Wies

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Dag Wies,
    Laat ik nou altijd gedacht hebben dat Twentenaren (Twenters?) niet zo breedsprakig waren... Maar daar klopt dus niks van!
    Dank voor je uitgebreide reactie, je hebt helemaal gelijk dat ik daar juist van hou. Ik ben gaan bloggen (d.w.z. ik ben blijven bloggen toen het niet meer 'moest') in de hoop daarmee wat te horen en te leren van andere 'bibliotheekmensen' en elke keer als dat inderdaad gebeurt ben ik er blij mee.
    Ik hoop eerdaags te reageren op wat hierboven allemaal gezegd is.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dag schrijver,
    Hoewel je tegenwerpingen meer op prijs stelt dan aanbidding (en terecht) wil ik je toch even laten weten het zeer eens te zijn met je stuk. Maar, schandelijk, in Astrids reactie kan ik me ook helemaal vinden. Geen wonder dat ik een zwevende kiezer ben (met een vage afwijking naar links: ik heb geen eigen mening. Waarom verkondig ik 'm dan toch?

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Dag AvA,
    Dat heb ik nou ook zo vaak, dat ik ergens een mening over heb en dat iemand daar dan wat tegen inbrengt en dat ik dan denk: maar dat is eigenlijk óók waar. In dit geval verging het me ook zo, dus ik beraad mij nog even op een antwoord.
    'Aanbidding' lijkt me inderdaad niet prettig, maar als iemand het met me eens is vind ik dat wel fijn hoor. Alleen zet kritiek je meestal meer aan tot nadenken.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen