WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zondag 4 januari 2009

Bieb de bouwer
















Kleurplaat hier gevonden.

Astrid wees ons op de uitzending van Boeken op TV van de VPRO over het boek De draagbare lichtheid van het bestaan, een bundel essays onder redactie van Valerie Frissen en Jos de Mul, die zelf ook een bijdrage aan dit boek leverden. Ik heb die uitzending inmiddels ook bekeken en kan aan de mooie samenvatting die Astrid ervan gaf niets toevoegen. Wel wil ik proberen iets te vertellen dat ik als gevolg van die uitzending dacht.

In het gesprek kwam een theorie van de (inmiddels honderdjarige) antropoloog Claude Lévi-Strauss aan de orde. Levi-Strauss onderscheidt twee manieren van denken: die van wat hij de 'ingenieur' noemt en die van de 'bricoleur' of 'knutselaar'. Met het denken van de ingenieur wordt de wetenschappelijke manier van denken bedoeld: gericht op de lange termijn en van een zeker abstractieniveau. De manier van denken van de knutselaar, het zgn. 'wilde' denken, is gericht op direct praktisch nut en maakt gebruik van 'bouwstenen' die (toevallig) voorhanden zijn. 'Web 2.0' is een mooi voorbeeld van dat wilde denken: met behulp van allerlei (ons inmiddels door de 23 dingen bekende) gebruiksvriendelijke webmogelijkheden knutselen wij er lustig op los: wij bloggen, flickeren, hyven, enz. enz. en geven daarmee ons dagelijks bestaan een bepaalde door ons gewenste vorm.

Het heeft mij altijd een beetje verbaasd dat wel gedacht wordt dat deze bouwstenen ook bij uitstek geschikt zouden zijn om de bibliotheek mee te hervormen, dus om a.h.w. een nieuwe bibliotheek mee in elkaar te knutselen. Ik heb daar vanaf het begin van de 23dingen-cursus een vaag onbehaaglijk gevoel bij gehad dat ik nooit echt goed onder woorden kon brengen, iets van voorlopigheid en van willekeurigheid en tijdelijkheid, van ad hoc-denken. Nu heb ik bij dat gevoel een term gevonden: knutselen (ofwel bricolage).

Met dat knutselen is op zich helemaal niks mis en het helpt de mens om zich te handhaven op een manier die hem bevalt. 'Web 2.0' sluit perfect aan bij wat veel mensen momenteel het belangrijkste in hun leven vinden: communiceren. Het lijkt me dus beslist een goed idee als de bibliotheek daar ook bij zou aansluiten. Maar zou er om de bibliotheek te laten overleven toch ook niet iets meer nodig zijn, iets wetenschappelijkers, iets van de langere adem, iets waar wat langer over nagedacht is? Die 2.0.-bouwstenen zijn maar voorlopig van aard en als er weer iets nieuws wordt uitgevonden gaan veel mensen daar graag meteen mee aan de slag en laten de vorige steen gerust weer vallen.

Neem b.v. twitter, ook zo'n typisch knutselding: heel geschikt voor de mens die graag met veel andere mensen in contact staat, die zich graag bewust is van wat hij doet en die graag snel van een heleboel op de hoogte is. Een mooie bouwsteen voor een dynamisch sociaal leven, zogezegd. Maar dat je de laatste tijd regelmatig leest dat de bibliotheek ook iets met twitter 'moet', net zoals de bibliotheek iets 'moet' met hyves, dat begrijp ik niet zo goed. Je kunt met deze bouwsteen leuk communiceren, maar als je hem voor je organisatie wilt inzetten zul je toch wel iets van enig belang te communiceren moeten hebben. Dat Obama zijn succes voor een deel aan een 'tool' als twitter te danken heeft, zoals aan het begin van de uitzending aan de orde kwam, geloof ik onmiddellijk, maar ik geloof níet dat dat zonder een overtuigende inhoud óók gelukt zou zijn. Ik bedoel: als McCain enthousiaster getwitterd zou hebben, zou hij dan gewonnen hebben? Dat wil ik toch maar liever niet geloven.

Wat wil ik hier eigenlijk mee zeggen? Dat de bouwstenen van een knutselwerk anders zijn dan die van een bouwwerk voor de lange termijn. En dat de bibliotheek hopelijk nog iets is voor de lange termijn en daarom niet gered kan worden met alleen maar het soort bouwstenen dat bij uitstek geschikt is om mee te knutselen (de 2.0-bouwstenen). Zoiets.

Dit kwam in me op n.a.v. dit tv-gesprek. Ik geef meteen toe dat het nogal vaag klinkt allemaal.
Ik hoop het boek nog eens te lezen, of in elk geval het artikel van Valerie Franssen over de ingenieur en de knutselaar. Dan zal vast blijken dat ik het allemaal verkeerd begrepen heb, maar dat zal ik dan eerlijk opbiechten.

19 opmerkingen:

  1. Ik ben het met je eens dat je een onderscheid moet maken tussen beleid voor de lange termijn en actie op de korte.

    Het is m.i. echter nooit zo geweest dat bibliotheken iets moeten met genoemde platformen en tools, maar er mogelijk iets mee kunnen.

    Dat er al snel wordt geroepen dat er snel iets moet gebeuren of kansen liggen heeft denk ik vooral te maken met het hoge tempo van de wereld buiten de bibliotheek. Natuurlijk moet je blijven nadenken over de vaste waarden, je kracht en je toekomstperspectief, maar in deze woelige informatietijden kun je het je niet permitteren om zo lang te overleggen en te plannen als wij gewend zijn.

    Ik vind dus eigenlijk dat je op beide fronten actief moet zijn. Inzetten op wat je al hebt en vanuit daar verder bouwen en ook inzetten op het 'je deels gedragen als je publiek'. Pas dan kun je met ze communiceren namelijk.

    Maar ook dat is maar een mening, gebaseerd op de wens om als instituut midden in de samenleving te staan.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik vind je helemaal niet vaag! En denk dat je in zekere zin ook wel gelijk hebt. Leuk trouwens, dat je mijn verhaal nog even aanvult op dit punt.
    Maar ik ben het ook met Edwin eens. Het knutselen sluit het lange termijn denken niet uit. Je móet niet knutselen. Maar je kunt wel andere knutselaars tegenkomen en misschien samen toch nog iets moois opbouwen...
    Zoiets.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Edwin
    @Astrid
    Dank voor jullie reactie. Blijkbaar was ik toch, zoals ik al vreesde, te vaag.
    Zoals mijn moeder vroeger wel zei (of was het m'n oma?): 'Je kunt het een doen en het ander niet laten.' Zo bedoelde ik het ongeveer; de rest komt bij het lijstje 'kom ik nog op terug'. Het lijkt hier Peyton-Place wel (ff googelen jonkies!).
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  4. :) Peyton-Place is voor dit jonkie nog wel bekend hoor. ;)

    Prettige post. Ik kan me ten dele wel in vinden en ten dele ook niet. (Daar kom ik weer met mijn tweesporenbeleid)

    Ik denk dat je zoals rond elke vernieuwingsslag je voorlopers hebt die uitproberen, iets gebruiken en vervolgens doorvoeren of juist laten vallen en vervolgens gaat het wel of niet ook zijn weg vinden in organisaties.

    Persoonlijk is 23dingen voor mij een traject dat gericht is op persoonlijke ontwikkeling. Dat absoluut een leuk willekeurig samenraapsel is van allerhande web toepassingen die de cursist een gevoel kunnen geven van de mogelijkheden en onmogelijkheden voor jezelf en eventueel voor de organisatie waar je werkt.
    Dat is wat voor mij de basis van 23dingen is: zelf spelen, leren, toepassen en daarna bepalen wat je er wel of niet mee wilt.

    Vanuit de vernieuwingsdrang en een rapport dat ons wijst op de ramkoers waar we als bibliotheken op gericht waren zijn we wel verplicht (vind ik) te zoeken naar andere vormen van communicatie met de verschillende doelgroepen.
    Ik denk niet dat diverse webtoepassingen (en de bijbehorende knutselaars ;)) DE oplossing zijn. Maar ik denk wel dat een EEN oplossing is.
    :)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. De ingenieur en de knutselaar kunnen elkaar natuurlijk ook wel heel erg mooi aanvullen.

    Laat de knutselaars mooie zaken ontwikkelen die door de gebruikers gebruikt kunnen worden. Hiervan kunnen de ingenieurs vervolgens weer onderzoeken of dit goed werkt, wat er goed werkt en hoe dit beter zou kunnen werken.
    Vervolgens kunnen de knutselaars weer gaan knutselen om hun knutselwerken op basis van de uitkomsten van dit onderzoek te verbeteren.
    Een itteratief proces waarbij het uiteindelijke doel is om voor jou gebruiker nuttige tools te ontwikkelen.

    Ik denk dat je jezelf ook niet te veel moet blind staren op (nieuwe) web 2.0 tools. Maar meer op het doel wat je wilt bereiken en de diensten die je wilt aanbieden aan je klanten.
    Ik heb ooit een e-mail attendering in elkaar geknutseld mbv een WIKI RSS-feed, Yahoo pipes en feedburner. Het doel was hierbij het mijn klanten aanbieden van een simpele en snelle manier om op de hoogte gehouden te worden van nieuwe aanwinsten. Niet het gebruiken van zoveel mogelijk web 2.0 tools (als dit op een andere simpelere manier had gekund, had ik deze graag gebruikt).

    Web 2.0 moet nooit. Het enige wat je moet is jezelf een duidelijk doel stellen en een zo goed mogelijke afweging maken over hoe je dit doel wilt bereiken.
    En dan is het wel makkelijk als je een overzicht hebt van beschikbare tools, de kosten, de mogelijkheden en de beperkingen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. and now.... the continuïng story of Peyton Place...
    Dat vond ik altijd zo'n prachtig zin aan het begin van de serie, ik heb geen Ipod nodig om die zin te kunnen horen....
    maar ehhh oma dwaalt af....
    Library Place laat zich bijna als een soap vertellen....er gebeuren allelei spannende, mooie en minder mooie dingen. Lange én korte verhaallijnen worden uitgezet. Soms stopt zo'n verhaallijn abrupt, een andere keer wordt die langer van verwacht. Maar hoe dan ook.... de bibliotheek is the place to be. To be continuïd ....
    Groetn Wies

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ha Wies,
    And now... the continuing story of Library Place... Starring: Wies Verdan as...
    Toch gaf het wel sociale cohesie, dat met z'n allen naar hetzelfde programma kijken en het de volgende dag bespreken. Wij hadden toen thuis (nog) geen tv en ik zag PP maar af en toe bij een vriendinnetje (het bleef overigens prima te volgen), vandaar misschien dat het met mijn groepsgevoel en -gedrag nooit wat geworden is.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Ha schrijver,
    Dat vage onbehaaglijke gevoel bij dat geknutsel is voor mij heel herkenbaar. Ik ben met hart en ziel bibliothecaris en maak me zoals velen ongerust over de toekomst. De getallen liegen er niet om, er is een terugloop. Maar dat geknutsel …. Is dat het dan? Loopt de bibliotheek dan vol?
    Ik heb er mijn twijfels over. Eerder schreef ik daar een bericht over
    http://sophieschoicebob.blogspot.com/2008/07/9-mijn-visie-op-web-20.html
    De bibliotheek, de meest gesubsidieerde culturele instelling van Nederland, verdwijnt volgens mij niet. Het is zo’n vertrouwd instituut dat het trends gaat overleven. Ik denk zelf dat juist dat vertrouwde een kracht zal blijken te zijn. Al dat opleuken raak je zo snel beu. Dit alles wil niet zeggen dat je niet met de tijd moet meegaan en gebruik kunt maken van alle innovatieve mogelijkheden als die echt ten dienste staan van de bezoekers van de bibliotheek.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Dag Sophieschoice,
    Je blogpost vind ik heel goed. De bibliotheek als rots in de branding spreekt me erg aan. Dat het een rustige plaats moet zijn vind ik inmiddels niet meer, wel een plaats waar rustige gedeelten zijn, maar wat mij betreft mogen er ook 'gamezones' en stukken waar je kunt praten komen.
    Fijn dat mijn vage onbehagen herkend werd. Ik ga er zachtjes van spinnen.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Ja, ja. :-)
    Ik zie wel dat jij een link kan maken in een reactie. Het is mij ondanks alle adviezen hierover nog steeds niet gelukt.
    Pas je een beetje op met dat spinnen als de muizen in de buurt zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Dag Sophieschoice,
    Ik twijfelde even of ik het zou doen, die link, omdat het een beetje arrogant staat natuurlijk. Maar je stuk zelf gaf de doorslag: ik hoop dat veel mensen die mijn stukje lazen ook jouw post zullen lezen en dat gebeurt waarschijnlijk net iets sneller als je kunt doorklikken.
    Iemand heeft ooit voor me opgeschreven hoe ik zo'n link moest maken en na vele keren op dat blaadje te hebben gekeken kan ik het nu uit mijn hoofd.
    Het gaat zo:
    {a href="hier de URL plakken"}het woord dat je als link wilt{/a}
    I.p.v. die accolades moet je de schuine haakjes gebruiken die boven de , en de . staan. Als ik dat in het voorbeeld doe denkt Blogger dat ik HTML schrijf en lukt het publiceren niet.
    Ik hoop dat het werkt en dat je het handig vindt.
    De muizen wonen hier ver vandaan hoor, dus die maak ik niet bang. Bovendien denk ik dat ze mijn gespin wel van echt kunnen onderscheiden.
    Groet voor jou en aai voor Sophie, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  12. @Essen
    @Jeroen
    Ook jullie beiden hartelijk dank voor je bijdrage. Mijn mening wordt er zeker door beïnvloed. Ik voel me bijna Maria uit het bijbelverhaal: 'En zij overlegde al deze dingen in haar hart'...
    Ik voel me zeer vereerd met alle reacties en zal proberen er nog een keer op terug te komen.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Ha Schrijver,
    Niks arrogant! Ben er heel blij mee. Eindelijk lukt het mij.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Dag Sophieschoice,
    Fijn dat het werkt. Ik heb het eerder aan iemand uitgelegd, maar toen lukte het niet, dus dan denk je toch dat je het niet helemaal goed hebt gedaan.
    Kan ik uit 'De wereld van Sofie' afleiden dat je weer een blog gaat bijhouden? Dat zou leuk zijn!
    Een van mijn kinderen heet Sophie en ik denk ook wel eens dat die naam misschien wat al te populair is. Maar hij is wél internationaal en dat is ook wat waard. Zeg dat maar tegen poes S.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Ha Schrijver,
    Zie het commentaar van Sofie onderaan de post

    wrdvrfct=catsbase :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ha WereldvanSophie,
    Bedoel je 'What's in a name' of dat van die zware bevalling? Of nog iets anders?
    Ik ga er vanuit dat je zo'n nieuw blog niet zomaar in elkaar zet, dus ik heb je in mijn 'side-bar' gezet. Wat je in het verleden schreef wekt beslist verwachtingen. Succes en plezier toegewenst!
    Groet, schrvrdzs
    p.s. Dat vrfctwrd is fraai! Je nieuwe plaatje ook trouwens, al mis ik poes S. wel een beetje.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Trouwens, WereldvanSophie, dat linkje naar 'post' werkt niet...

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Ha schrijver,
    Er werk wel meer niet op het ogenblik. Aan mijn blog en de pc wel te verstaan. Sofie krulde van blijdschap dat je haar foto miste. Daar wordt ook nog aan gewerkt.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Dag WvS,
    Zoals je gemerkt zult hebben hou ik het meest van muizen, maar poezen vind ik ook leuk. Dit lijkt misschien wat schizofreen, dat geef ik toe.
    Sophie's commentaar op je blog is mooi ironisch. Is zij zelf ook zo? Mooi is ze in elk geval.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen