Wie appelen vaart...

Shirt hier te koop.

Gisteren was ik begonnen aan een stukje over bibliothecarissen en lezen, maar dat wilde niet meteen lukken. Vandaag wou ik het nog eens gaan proberen, maar eerst keek ik even op ZB Digitaal en las daar een stuk over het leesgedrag van Bush. Dat relativeert alles wat ik verder ga schrijven op voorhand, dus lees dat maar liever eerst en klik vooral even door op de link 'belezen man'.

Ik weet niet of ik het een keer opgeschreven heb of dat ik het alleen maar bedacht had, maar ik loop al een tijd rond met het plannetje eens iets te schrijven over het feit dat voor mijn gevoel veel bibliothecarissen maar weinig fictie lezen. Aanleiding hiertoe was wat een bekend bibliothecaris die ik hier niet met name zal noemen omdat het niet om de persoon maar om zijn uitspraak gaat me, nu drie maanden geleden, een keer in een reactie (op zijn eigen weblog) liet weten:

Fictie lezen doe ik overigens al een flinke poos niet meer, daar zijn andere dingen voor in de plaats gekomen zoals bloggen, artikelen schrijven en nonfictie lezen.

En ik vermoed dat deze bibliothecaris niet de enige is. Ik kan me natuurlijk vergissen en als iemand van het tegendeel overtuigd is hoor ik het graag, maar ik heb sterk de indruk dat bibliothecaris zijn en het regelmatig lezen van fictie niet rechtstreeks met elkaar samenhangen. Ik verbaas me daarover en ik betreur het ook. Ik heb inmiddels wel geleerd dat het een onjuiste gedachte is als je denkt dat het met elkaar hóórt samen te hangen, want ooit werd mij op mijn werk verteld dat je bij sollicitaties wel eens van die mensen tegenkomt die zeggen dat ze graag bij een bibliotheek willen werken omdat ze zo van lezen houden. Nou, veel fouter kon het eigenlijk niet.

Tot aan dat moment verkeerde ik nog in de naïeve veronderstelling dat van lezen houden dan misschien wel geen voldoende, maar toch op zijn minst een noodzakelijke voorwaarde voor het werken in een bibliotheek was, maar toen begreep ik dat het misschien zelfs tegen je kon pleiten. (Nog een geluk dat ik via de financiële admistratie ben binnengekomen, realiseer ik me nu...) Stiekem ben ik het overigens daarna ook nog blijven denken, maar ik durfde het niet meer hardop te zeggen. Maar onder de dekmantel van mijn pseudoniem durf ik het nu wel te bekennen: een bibliothecaris hoort volgens mij van lezen te houden en dat ook regelmatig te doen. En met lezen bedoel ik dan het lezen van fictie.

Romans en gedichten kun je om allerlei redenen lezen: ter ontspanning, om te ontsnappen aan het leven van alledag, om iets te weten te komen over werelden die je niet kent, om jezelf te leren kennen, om schoonheid te ervaren enz. enz. Dat is voor de meeste mensen natuurlijk in hoge mate privé, want je kunt al die dingen ook op een andere manier verkrijgen of ervaren: sport, muziek, reizen, 'geld, drank & lekkere wijven', gewoon thuis tv kijken, en wat niet al. Maar voor een bibliothecaris is het volgens mij beroepsmatig nodig dat hij/zij literatuur (in ruime zin opgevat) leest. Dat je jezelf 'informatiespecialist' voelt en het daarom voldoende vindt om te weten waar je een veelheid aan informatie kunt vinden is volgens mij maar een kant van je beroep. Veel (uit onderzoek van een paar jaar geleden bleek zelfs duidelijk: veruit de meeste) mensen komen naar de bibliotheek om 'leesboeken' te lenen. Ik neem aan dat dat alleen maar sterker wordt nu steeds meer mensen internet gebruiken om aan hun informatie te komen. Dus de kans wordt ook groter dat zo'n lezer de bibliothecaris aanspreekt met de vraag: kunt u me een goed boek aanraden? En dan kun je natuurlijk, deskundig als je bent, best even doorvragen in de trant van: van welk genre houdt u, heeft u een boek gelezen dat u erg beviel, kent u deze schrijver en wat vond u daarvan, en je zo snel een aardig beeld vormen van wat je die man of vrouw (het laatste ligt voor de hand) zou kunnen aanraden.

Dat is al heel wat, maar dat kunnen een 'woordenwolk' en LibrayThing en Bol.com ('anderen die dit boek kochten, kozen ook') ook al bijna. Maar wat je daar als bibliothecaris aan zou kunnen toevoegen is a. wat je gehoord hebt van andere lezers (daarvoor moeten ze wel met je praten natuurlijk) en b. je eigen leeservaringen. Natuurlijk kun je niet alles gelezen hebben en dat verwacht ook niemand. Maar als ik naar boekhandel v/h Van Gennep ga is het mij een groot genoegen daar met de boekhandelaar (m/v) te praten over recente leeservaringen. En als ik een boek zoek voor iemand anders kan ik daar advies krijgen. En daarom hou ik zo van die boekhandel. En ik zou wensen dat mensen ook op die manier van de bibliotheek konden houden: omdat er mensen werken die van boeken & lezen houden en daar met enthousiasme over kunnen vertellen. Zo, het is eruit.

Twee kanttekeningen:
1. Ik heb de indruk, al is die slechts gebaseerd op enkele ervaringen, dat jeugdbibliothecarissen vaak wél regelmatig boeken voor hun doelgroep lezen.
2. Ik realiseer me dat veel mensen wel bibliothecaris zijn maar zelden of nooit met leners in contact komen omdat zij in de 'back-office' werken. Je zou denken dat het verhaal voor hen niet opgaat, maar dan heb ik nog een laatste pijl op mijn boog: mijn leraar sociologie zei 40 jaar geleden: 'De beste manier om een samenleving te leren kennen is door het lezen van romans.' Dat heb ik altijd onthouden omdat ik het leuk vond, maar ook omdat ik denk dat het waar is. Met de krant en internet en blogs en weet ik wat nog meer kom je er niet als je een beetje wilt weten wat er in de maatschappij speelt. Romans voegen aan die kennis iets toe omdat kunst dingen soms zó verhevigt dat ze daardoor pas tot je doordringen (om het maar eens een beetje kort door de bocht te formuleren). En omdat ik denk dat de bibliotheekwereld moet weten wat er in de samenleving aan de hand is om te kunnen bepalen welke kant we met de bibliotheek op moeten, denk ik dus dat ook 'back-office'-bibliothecarissen romans moeten lezen. Vooral dit laatste wordt nogal ondergraven door het verhaal over Bush, maar misschien toch niet helemaal.

Let wel: hier is over nagedacht, maar het blijft slechts een soort 'stelling'. Tegenwerpingen stel ik zoals altijd op prijs.