Twee opmerkingen

Library of Congress Reading Room
Bron: Flickr, foto: maveric2003

Op het weblog van Jan las ik vandaag een stuk over de OCN, waarin, n.a.v. de lezingen die Tim Spalding, oprichter van LibraryThing, daar gehouden heeft, de volgende regels voorkomen:

Wat mij betreft is Librarything één van de beste illustraties bij de huidige krisis in bibliotheekland. Het is een applicatie die buitengewoon slim in elkaar zit. Librarything maakt optimaal gebruik van webscale en het heeft dankzij alle interactieve mogelijkheden buitengewoon veel betekenis voor de gebruikers. Die betekenis zit wat mij betreft in de mogelijkheden om je passie, in dit geval boeken lezen en vanuit gemeenschapsgevoel met boeken bezig zijn te delen met anderen waar dan ook ter wereld. Librarything stelt zich daarbij optimaal dienend op met een aantrekkelijke en gebruiksvriendelijke interface en veel handige en vooral ook zinvolle tools waarvan tagging het belangrijkste voorbeeld is. Kort gezegd vormen al die zaken een rijtje karaktertrekken waar het de meeste fysieke openbare bibliotheken in de context van de huidige samenleving aan ontbreekt: slimheid, relevantie, gebruiksgemak, gemeenschapsgevoel, interactiviteit, gebruik maken van webscale en bovenal betekenisgeving (=meaning dus). Librarything bewijst met wereldwijd 'slechts' 500.000 gebruikers voor mij wel dat boeken lezen een niche-activiteit aan het worden is maar LT maakt in ieder geval optimaal gebruik van de Longtail-wetmatigheden.

Hier wil ik twee dingen over opmerken.
1. Volgens mij is het het feit dat slechts 500.000 mensen LibraryThing gebruiken geen reden om te concluderen dat het lezen van boeken een niche-activiteit aan het worden is. Ik moet bekennen dat ik niet precies weet wat een niche-activiteit is, maar ik ga er van uit dat het zoiets is als een activiteit die slechts een beperkt aantal mensen aanspreekt. Maar wat het ook precies moge betekenen, het lijkt me in elk geval niet logisch om op grond van het aantal deelnemers aan LibraryThing iets te concluderen over het aantal mensen dat boeken leest. Zolang je nl. niet weet welk percentage van de lezers van LT gebruik maakt, zegt het aantal LT-gebruikers niets over het aantal lezers.

Jan ziet in LibraryThing allerlei prachtige mogelijkheden en gaat er blijkbaar van uit dat alle lezers die voordelen zien. En daarom zou uit het feit dat er maar zo weinig LT-leden zijn blijken dat er ook maar weinig lezers zijn. Dit lijkt mij een '2.0-perspectief' dat je niet zomaar mag toepassen. Misschien vinden de meeste lezers die mogelijkheden van LT wel helemaal niet zo prachtig. Ik zeg niet dat dat zo is, maar zolang het niet onderzocht is weet je het niet.

Ik beschouw mijzelf als lezer, maar LT doet me weinig. Omdat ik er vanwege de 23dingen mee moest kennismaken heb ik me aangemeld en nog steeds vermeld ik er netjes de boeken die ik lees. De enige reden daarvoor is dat ik het leuk vind dat die boeken dan op mijn blog te zien zijn. Verder doe ik er niks mee: ik tag niet, ik deel niet, ik kijk niet naar wat anderen die hetzelfde boek lezen nog meer lezen, ik lees geen aanbevelingen, ik ervaar geen gemeenschapsgevoel met mensen die hetzelfde boek lezen. Toch geloof ik dat ik best een beetje een passie voor lezen heb.

Ik wil hier maar mee zeggen dat het, ondanks dat beperkte aantal LT-leden, met het aantal lezers nog best kan meevallen.

2. Ik schreef al eerder iets over het Thomas-theorema: 'If men define situations as real, they are real in their consequences,' en daar moest ik nu ook weer aan denken. Als zelfs bibliothecarissen zeggen dat lezen een niche-activiteit aan het worden is, dan wordt de kans dat lezen op den duur een marginale bezigheid wordt alleen maar groter. Immers, als bibliotheken denken dat lezen maar voor een klein groep belangrijk is, dan zullen ze hun geld wellicht vooral gaan inzetten voor andere zaken, waardoor de collectie minder aantrekkelijk wordt en er minder mensen gebruik van zullen maken, enzoverder.

Hetzelfde geldt voor mijn gevoel voor het zelfbeeld van de bibliothecaris en de bibliotheek: zodra we van onszelf gaan zeggen dat het ons aan slimheid, relevantie en nog een paar dingen ontbreekt, wordt dat vanzelf erger, b.v. omdat slimme mensen liever niet bij zo'n organisatie gaan werken. Het lijkt mij daarom beter om uit te dragen: we zijn wel degelijk slim, maar we zijn er even over aan het nadenken hoe we die slimheid het beste kunnen inzetten.