WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zaterdag 13 februari 2010

Jongens waren we 2


















Mijn stukje van een paar dagen geleden, over een bibliotheek in een middelgrote stad, overkwam me eigenlijk een beetje. Toen ik zat te praten en thee te drinken met mijn collega uit die stad, dacht ik natuurlijk helemaal niet aan een blogstukje (stel je voor). Maar toen ik na onze ontmoeting thuiskwam, liep ik meteen door naar de computer om er iets over op te schrijven. In de bus op weg naar huis was het me duidelijk geworden: dit is iets belangrijks of zou dat kunnen zijn of zou dat horen te zijn. Hoe of wat wist ik nog niet, alleen dát het dat was.

Toen ik schreef dat die jongens Marokkanen waren heb ik natuurlijk wel even nagedacht. Schrijf ik dat op of niet? Doet het ertoe? Kan ik niet beter gewoon 'jongens' schrijven? Is het racistisch? Is het PVV? Maar ik wist het eigenlijk meteen: hier doet het er toe, dus hier hoort het te staan.

En waarom doet het er dan toe? Zouden het geen Nederlandse jongens kunnen zijn? Ja, dat zou elders zeker kunnen en ik maak me geen illusies over de chipszakjes en colablikjes die Nederlandse jongens in sommige bibliotheken achterlaten en over het geluid dat ze produceren bij het spelen op de voor hen opgestelde Wii of ander spelcomputer. Maar hier, in de middelgrote stad waar mijn gesprekspartner werkt, zijn het toevallig Marokkaanse jongens. Ook weer niet zo heel erg toevallig als je zou weten welke stad het is, want daar wonen nogal wat Marokkanen. Maar er wonen ook Turken en Surinamers en Nederlanders en ook meisjes, dus het is toch ook wel weer een beetje de vraag waarom het net de Marokkaanse jongens zijn die de Wii als eerste ontdekt hebben. Want daar zal het misschien wel aan liggen: zij waren er het eerst bij en nu komen die andere groepen er niet meer aan te pas. Of misschien willen die wel helemaal niet op de Wii spelen, dat kan ook, dat weet ik natuurlijk niet.

Maar het feit ligt er dat wij hier een bibliotheek hebben én een groep Marokkaanse jongens die daar naar binnengaat. Is dat niet een beetje bijzonder? Ik vind eigenlijk van wel. En nu komt wat ik met mijn term 'zwaktebod' bedoelde. Edwin zei in een reactie dat we het daar al eerder over gehad hebben, met de naaimachines. Dat is zo, maar ik geloof dat het hier toch anders ligt. Het zwakke hier vind ik dat de bibliotheek die jongens leuk laat spelen op de Wii, maar verder niks doet. Daarom ben ik het helemaal eens met de opmerking van mijn gesprekspartner dat de bibliotheek op die manier op een buurthuis lijkt.

Een buurthuis dat Marokkaanse jongens iets aanbiedt waar ze zich mee vermaken doet goed werk. Over Marokkaanse jongens die zich met andere dingen vermaken hoef ik het niet te hebben. Een zichzelf respecterend buurthuis zal misschien nog iets méér doen dan ze onderdak bieden, dat weet ik niet, want ik weet niets van buurthuizen. Maar ook als ze die jongens na schooltijd alleen wat gezelligheid bieden doen ze iets zinvols lijkt mij. Dat geldt 'op zich' ook voor een bibliotheek, maar een zichzelf respecterende bibliotheek zal, vind ik, in ieder geval wél meer moeten doen. De bibliotheek heeft een andere taak dan het buurthuis. Wat precies de taak van de bibliotheek is weet misschien niemand meer, maar die taak heeft in elk geval (hoop ik althans) nog iets te maken met lezen, zowel van literatuur als van informatieve boeken en andere bronnen.

Ik weet dat er mensen zijn die het spelen van games net zoiets vinden als het lezen van boeken. Twee jaar geleden dacht ik zelf nog: games in de bibliotheek, zijn ze nou helemáál gek geworden? Omdat dankzij de 23dingen (d.w.z. als bijverschijnsel ervan) enkele van mijn meningen wat zijn bijgesteld denk ik dat nu niet meer. Maar ik denk toch nog steeds níet dat gamen net zoiets is als lezen. Als het gaat om 'lezen ter ontspanning' wil ik het, eventueel, nog wel 'net zoiets' noemen. Maar er bestaat ook een ander soort lezen, dat weliswaar soms ook wel degelijk ontspannend kan zijn, maar dat daarnaast nog iets meer te bieden heeft: het lezen dat ons in staat stelt dingen te begrijpen of ons over dingen te verwonderen. Dát is het lezen waar het, in elk geval ten dele, volgens mij in de bibliotheek om zou moeten gaan. Het lezen waardoor je leert ook de niet-zo-eenvoudige zinnen te snappen, het lezen dat je laat zien hoe anderen leven, het lezen dat je een gevoel voor schoonheid geeft, het lezen dat je op andere gedachten brengt, het lezen dat je leert relativeren, het lezen dat je leert dat je niet alleen bent, het lezen dat je leert dat je wél alleen bent, het lezen dat je meer zicht op de wereld en op de ander en op jezelf geeft en daardoor verdraagzaamheid bevordert, enz. Kortom: het lezen dat heel misschien een klein beetje kan bijdragen aan een betere wereld.

Dát lezen zou de bibliotheek volgens mij moeten aanmoedigen en bevorderen. En als je dan een groep Marokkaanse jongens 'in huis' hebt, dan zou je moeten gaan nadenken over de vraag hoe je dat in dit specifieke geval zou kunnen aanpakken. Hoogstwaarschijnlijk kom je dan tot de conclusie dat je dat niet weet. En met de term 'zwaktebod' bedoelde ik: dat je je vervolgens bij die conclusie neerlegt. Dan gaat het je dus alleen nog om het bezoekersaantal: leuk dat we al die jongens binnenkrijgen, dan loopt de teller lekker door en houden we hopelijk onze subsidie. (Dit nog even afgezien van de vraag of je met teveel lawaaierige jongelui de mensen die rust zoeken niet uit de bibliotheek wegjaagt.)

Later meer (hoop ik).

Foto: nrc handelsblad, hier gevonden.

7 opmerkingen:

  1. Games zijn veel meer dan ontspanning. Ze kunnen je ook leren relativeren en alles wat een boek verder doet, en dan ook nog non-lineair en interactief. Sorry dat ik nu net daar op focus, maar het is wel zo.

    Daarmee zeg ik zeker niet dat ik van games meer heb geleerd dan van boeken, want dat is niet zo...maar ze gaan soms wel net zo ver of nog verder.

    Moeten we ook meer doen met jongeren die ergens in een hoekje een tijdschrift zitten te lezen? Volwassenen die tussen de kasten struinen?

    Hoe ga je om met je klanten, ook als ze lastiger of anders zijn? Faciliteer je alleen, of organiseer je er ook actief dingen omheen? In hoeverre moet je mensen vrij laten?

    In ieder geval niet als ze zich misdragen natuurlijk :-)

    Vanmiddag in de kroeg kwam er een jongetje van vijf naast me zitten, die mario op zijn DS zat te spelen. Zijn vader vroeg me of ik hem wilde helpen met een lastig level. Dat ventje begreep al behoorlijk goed het goede en kwade als verhaalthmema. Wist precies waar hij moest ontwijken en waar niet, enz.

    Ik denk, dat als je hem zou volgen hij net zo veel kanten op kan gaan later als de kinderen vroeger.

    Maar als hij later niet naar de bieb komt met lezen als specifiek doel, krijg je hem ook niet zomaar aan het lezen, tenzij je hem op zijn eigen toon en niveau weet te verleiden of boeien. Erg lastig, als je publiek zo divers is...

    Het is en blijft interessant denkvoer allemaal. Dank.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha Edwin,
    De Wii is toch maar een deel van het gamen? Of klopt mijn beeld ervan niet? Maar voor het principe maakt dat niet veel uit geloof ik.
    Dus: veel dank voor je aanvulling. Je 'sorry' is geheel overbodig, ik realiseer me dat ik er onvoldoende van weet. En dat ik er dus over moet ophouden. Wat ik zal doen. Het is altijd fijn als iemand je er op wijst dat je je boekje te buiten gaat (waarbij de beeldspraak nog wel aardig is...).
    Groet, schrvrdzs
    p.s. Een jongetje van vijf in de kroeg? Tja, daar kun je als bibliotheek natuurlijk niet tegenop met je prentenboeken ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste Schrijversdezes,

    als je meer wilt weten over gaming in de bibliotheek en wat je er wel en niet van kan leren kun je ook naar het UGame - ULearn symposium op 1 april in Delft komen.

    www.ugame-ulearn.com

    Moqub

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Wat te denken van de bibliotheek als "vindplaats"en "signaleringsplaats"voor het welzijnswerk/ jeugd-en jongerenwerk en samen kijken wat je kan doen dat ten goede komt aan de jeugd en de bibliotheek?
    Gooi het maar in de groep.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dag Annie,
    Lijkt mij een goede gedachte. Ik denk dat het twee partijen zijn die samen zeker iets te bieden kunnen hebben. En misschien zou de school ook nog iets kunnen bijdrage. Of misschien juist wel niet omdat het dan weer te veel aan 'leren' doet denken?
    Ik hoop dat 'de groep' (waarmee je neem ik aan in dit geval de lezers van dit blog bedoelt) zal reageren. Zelf weet ik van wat er in de praktijk gebeurt erg weinig, maar ik ben er wel nieuwsgierig naar.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik ben het volkomen met je eens dat de bibliotheek meer moet bieden dan een buurthuis of, zeg, een videotheek.

    Lezen om te begrijpen en te verwonderen, mooi gezegd. Ik zelf interpreteer 'lezen' in de breedste zin van het woord. Daartoe behoren ook het bekijken van films, het luisteren van muziek, het bekijken van een schilderij, het bezoeken van een website, het converseren met anderen, etc. - en ook het spelen van games. Allemaal verschillende media, maar de boodschap kan hetzelfde zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Dag 23 Dingen en een mens,
    Ik vind het verwarrend om ook films, games, schilderijen enz. tot 'lezen' te rekenen. Daar zou een betere overkoepelende term voor moeten zijn, maar die kan ik zo gauw niet bedenken.
    Lezen is lezen vind ik. Als je het allemaal op een hoop gooit komt het speciale dat lezen te bieden heeft niet goed meer uit de verf vrees ik. Hetzelfde geldt voor het kijken naar schilderijen e.d.
    Maar dat op al die manieren een boodschap kan worden overgebracht, dát ben ik met je eens.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen