Zaterdagmiddag, Bibliotheek 010, vervolg

Een week geleden schreef ik een stukje over een ervaring in de Centrale van Bibliotheek Rotterdam. Ik kreeg daar ook enkele reacties op van mensen uit die bibliotheek, o.a. deze:

Hoi Schrijverdezes,

Ik voelde me aangesproken, niet beledigd. Ik was, ben blij met je tekst. Dat had ik er ook wel bij mogen zeggen. De bibliotheek verandert langzaam. De wereld om ons heen verandert veel sneller. Ik denk dat het steeds meer toestaan in de bibliotheek niet de oplossing is. De jongelui eruit gooien ook niet. Wat in de wijkbibliotheken al jaren speelde, speelt nu steeds meer in de grote bibliotheek ook. Ik ben een bibliotheekmens. Ik hou van boeken, ik hou van informatie zoeken en verstrekken, van doorgeven, van ordenen en puzzelen. Ik pas niet meer in de moderne bibliotheek. Ik droom van een ouderwets uitleencentrum. Een enorm boekenmagazijn waar nerds zoals ik de weg weten, de boel ordenen, opruimen, onderhouden. Ik vind het een hele droevige ontdekking. Tijd om een baantje achter de schermen te gaan zoeken, voordat ik iemand over de reling gooi.


Ik vind het, net als de schrijver/ster van dit stukje, een droevige ontdekking dat iemand die zichzelf een 'bibliotheekmens' noemt, die van boeken houdt, van het zoeken en verstrekken van informatie, van doorgeven en puzzelen, dat zo iemand moet concluderen dat er in de moderne bibliotheek geen plaats meer voor hem/haar is, althans niet in het publieksgedeelte van die bibliotheek.

Wat is er dan eigenlijk zo anders aan een 'moderne bibliotheek'? Het lijkt me dat het in de bibliotheek van nu net zo goed als in die van vroeger nog steeds zou moeten draaien om boeken en om informatie zoeken/doorgeven/verstrekken. Daar ben je als bibliothecaris toch voor? De schrijver (m/v) van het stukje weet ongetwijfeld dat er tegenwoordig in de bibliotheek meer te vinden en door te geven is dan alleen boeken. Dat lijkt me het probleem niet. Het probleem wordt gevormd door al die andere dingen waar je in de moderne bibliotheek mee te maken hebt: overlast, rommel, ongeduldige mensen, zich vervelende pubers. Als je je heil achter de schermen wilt gaan zoeken omdat al díe aspecten, die tegenwoordig ook tot de taken van een 'bibliotheekmens' lijken te horen, je teveel worden, dan is er iets (grondig) mis volgens mij.

Waar is de wc? Waar kan ik kopiëren? Waar kan ik wisselen? Waar kan ik op internet? Heeft u een pen voor me? Ik heb mij eens door een bibliotheekmens laten vertellen dat dát de meest gestelde vragen zijn.

En als je dan verder nog 's de hele tijd moet zeggen: Wilt u wat zachter praten; wil je je rommel in de prullenbak stoppen; hé jongens gaan jullie 's naar buiten; niet rennen; hier wordt niet met boeken gegooid; kan die muziek (op je hoofd) wat zachter, enz. enz. (en als dan de klanten er ook nog 's blogstukjes over gaan schrijven...), dan kan ik me goed voorstellen dat je soms de neiging krijgt iemand over de railing te kieperen en denkt: geef mij voortaan maar iets te doen in de back-office.

Ik schreef vorige week dat ik vond dat het personeel vaker een rondje zou moeten lopen. Ik dacht toen aan het 'gewone' bibliotheekpersoneel, de bibliothecarissen dus. Dat was een verkeerde gedachte. Het zou vast geen kwaad kunnen wat betreft de orde, maar het zou waarschijnlijk, zo heb ik inmiddels begrepen, wél kwaad kunnen voor de mensen die het moeten doen. Er is een grens aan de hoeveelheid die je kunt verdragen van de zaken die ik hierboven noemde. En hoe meer je rondloopt, hoe meer je ermee geconfronteerd wordt.

Ik denk daarom inmiddels dit (en ik besef heus wel dat dat geld kost en alleen dáárom al niet zo simpel is): de orde zou vooral bewaakt moeten worden door speciale aardige maar indrukwekkende ordebewakers, die goed met lastige types overweg kunnen, die vriendelijk zijn voor iedereen die vraagt naar de wc/het kopieerapparaat/de openingstijden, die misschien een zakje wisselgeld bij zich hebben en een paar pennen, die oude dametjes helpen om hun rollator in de lift te zetten, die met klierende jongens een praatje maken, die de taal van de straat kennen en toch beschaafd zijn. Kortom: echt goeie beveiligingsmensen. Dan kunnen de bibliothecarissen weer het soort informatie verstrekken waar mensen een bibliothecaris voor nodig hebben. En dat zo'n bibliothecaris dan gewoon af en toe ontspannen een rondje kan lopen omdat de orde al bewaakt wordt door anderen. Ja, dat zou mooi zijn. Dan zou je misschien wel nooit meer van een groot boekenmagazijn dromen... Of van een plaats achter de schermen.

Nog even iets over dat 'steeds meer toestaan in de bibliotheek'. Ik weet niet hoe de schrijver/ster van de reactie denkt over eten en praten in de bibliotheek. Ik zelf denk dat dat allebei 'moet kunnen'. Als je zoals in de Centrale van Bibliotheek Rotterdam overal leuke hoekjes maakt met een soort 'eethoeken' van vrolijk gekleurde tafels en stoelen en als bezoekers daar dan vervolgens alleen maar mogen zitten zwijgen en hooguit een slokje nemen uit een flesje water, dan vind ik die leuke hoeken eigenlijk nep. Zet dan maar liever strenge bruine stoelen neer en tafels met een bordje met 'niet praten, niet eten, niet bellen' erop. Dan weet iedereen waar hij aan toe is en gaan de scholieren wel ergens anders heen.

Zelf vind ik het leuk dat er vaak groepjes scholieren zitten te werken in de bibliotheek. Ik geloof ook dat de bibliotheek daar een mooie plaats voor is: voor het maken van huiswerk als je thuis teveel wordt afgeleid door de tv of je broertjes en zusjes of je Hyvesvriendjes, of voor het maken van een werkstuk als je met z'n vieren moet werken. En dan moet je ook kunnen praten en wat eten en drinken vind ik. 'Niet te hard praten en je rommel in de prullenbak' dát zou wel hier en daar op een bordje kunnen staan. (Al zou iedereen het natuurlijk eigenlijk uit zichzelf moeten begrijpen.) En het beleid moet duidelijk zijn. Ik heb een keer gezien dat een groepje scholieren op hun kop kreeg omdat ze een zak chips hadden. 'Je weet best dat dat niet mag,' zei de bibliotheekmevrouw. Maar mijn dochter gaat soms met een vriendin met een thermosfles en koekjes in de bibliotheek zitten leren en daar heeft nog nooit iemand wat van gezegd. (Mijn dochter ziet het, tussen haakjes, trouwens als een voordeel dat je in de Centrale Bibliotheek geen draadloos internet hebt. Want dan heb je tenminste geen afleiding. Dat is juist de reden dat ze erheen gaat.)

En als die meisjes met die chips nou ook nog 's net toevallig bruin zijn en ze zien dan dat andere meisjes die toevallig wit zijn wél mogen eten (of andersom), dan heb je de poppen natuurlijk nog extra aan het dansen en dat is dan toch een beetje je eigen schuld (als bibliotheek). Misschien is de regel wel dat eten niet mag en houdt de een er de hand aan en de ander niet (meer), maar dat is toch wel erg verwarrend. En die meneer die 'ssst' zei tegen die jongetjes bij de multi-touchtable die helemaal geen herrie maakten, die wekt ook verwarring in de hand. Want als je zo'n ding neerzet met spelletjes erin, dan moet je vervolgens niet verwachten dat kinderen die zonder geluid te maken gaan spelen.

Ik vond het leerzaam. Iedereen hartelijk dank voor zijn/haar reacties. En ik ga straks weer naar de bibliotheek. Nieuwe avonturen beleven.


Foto: Flickr, gemaakt door roryrory.