Verboden boeken

Bron: Flickr, foto: okaitis

Een collega die op een bibliobus werkt vertelde me een tijdje geleden een verhaal waar ik nog steeds af en toe aan moet denken. In die bus komen ook islamitische meisjes boeken lenen. Een van die meisjes is 12 jaar en mag van haar ouders geen 'liefdesboeken' lezen. Ze wil dat toch graag, zowel omdat ze erg graag leest als omdat ze dingen te weten wil komen die haar ouders haar niet vertellen. Ze heeft verschillende methodes ontwikkeld om de ouderlijke censuur te omzeilen; zo gooit ze zo nodig de boeken van het balkon als ze ze weer moet gaan inleveren. Maar op een keer ging het mis en ontdekte haar vader een boek uit de Hoe overleef ik-serie en het meisje kreeg klappen. Of ze nog steeds boeken leent weet ik niet.

Toen ik het verhaal aan een van m'n dochters vertelde was die meteen erg verontwaardigd: 'Wat denkt zo'n man wel, het is hier Nederland hoor!' Toen ik zei dat ouders toch hun kinderen wel bepaalde boeken mogen verbieden waarvan ze vinden dat die niet goed voor ze zijn, was ze het daar beslist niet mee eens.

Zelf twijfel ik. Gevoelsmatig sta ik aan de kant van het meisje, omdat ze graag leest en dapper is en omdat ik het erg vind dat ze geslagen wordt. Maar toch begrijp ik die vader ook wel. Hij ziet in de boeken misschien het begin van een heleboel kwaad en wil zijn kind daar voor behoeden. Ja, het kan natuurlijk ook gewoon iemand zijn die wil dat er naar hem geluisterd wordt; en als dat niet goedschiks gaat dan moet het maar kwaadschiks.

Ik denk dat er in bepaalde christelijke kringen ook zeker boeken verboden worden aan kinderen. In joodse kring is het ook zo, zoals je kunt lezen in Vreugde der Wet van Pearl Abraham. Vroeger had je bij de katholieken de index en zowel zij als de protestanten hadden hun eigen bibliotheken waar alleen goedgekeurde boeken te leen waren. Lees het maar na bij Maarten 't Hart in De som van misverstanden. Toen ik zelf op de middelbare school zat was Ik Jan Cremer daar min of meer een verboden boek en ik weet van een middelbare school waar zelfs het lezen van Maarten 't Hart ten sterkste ontraden wordt vanwege zijn vermeende godslasterlijkheid. Waarmee ik maar wil zeggen dat wat het moslimmeisje overkomt minder ver van ons bed is dan we misschien denken.

Waarom ik dit vertel? In de eerste plaats als een klein eerbetoon aan dat mij verder onbekende meisje. Ik vind haar moedig en ik hoop dat ze altijd mogelijkheden zal vinden om te blijven lezen.
Ik vertel het ook omdat het een kant is van de bibliotheek waar je niet zo veel van hoort. Omdat de bibliobus een voorziening is die dicht bij de mensen staat komen zulke dingen daar aan de oppervlakte. In de 'gewone' bibliotheek valt het misschien helemaal niet op als een bepaald meisje opeens niet meer komt.

Ook dit vind ik weer een voorbeeld van het enerzijds wereldwijd en het anderzijds heel dichtbij zijn van de bibliotheek.