Kijken niet lenen

Vrijdag las ik de column van Arjen Fortuin in NRC-Boeken. Inmiddels zag ik op twitter al een paar keer verwijzingen van bibliothecarissen naar die column. Er stond niet bij wat men ervan vond. Jammer, want daar ben ik wel benieuwd naar.

Ik, als lezer en bibliotheekgebruiker, dacht in goed Rotterdams: zijn ze nou helemáál van de pot gepleurd?! Ik had wel eens foto's gezien van de bibliotheek waar Fortuin over schrijft, de nog niet zo lang geleden geopende 'Boekenberg' in Spijkenisse. En dan dacht ik: wat staan die boeken daar hoog, hoe zouden ze daar bij kunnen? Ik nam aan dat er een soort galerijtjes waren die je op de foto niet zag. Maar dat was een beetje naïef van me en gebaseerd op de verouderde gedachte dat in een bibliotheek boeken staan die je kunt lenen. Niks hoor, een deel van de boeken in de Boekenberg dient slechts ter decoratie. Het zijn afgeschreven boeken die je niet meer kunt lenen en waar je dus ook niet bij hoeft te kunnen. (Wie maakt ze schoon trouwens, want iedereen weet hoeveel stof boeken kunnen verzamelen. En wat kost dat dan, zo'n hoogwerker met iemand erop die stof afneemt? Hoeveel nieuwe boeken kun je daar voor kopen? Maar dit tussen haakjes.)

Fortuin noemt een paar titels die daar in de hoogte staan en dat zijn nou niet direct boeken waarvan je denkt: die leest niemand meer. Maar je kunt ernaar fluiten of ze uit een andere bibliotheek laten komen, als ze daar tenminste nog wél in de collectie zitten.

Gisteren was ik bij Bibliotheek Rotterdam. Een boek van Auster was voor me uit Den Haag gekomen. Dat kost me  €1,50. Niet onoverkomelijk, maar als het te vaak gebeurt toch vervelend. Het ging met het uitlenen ook nog mis, ik moest terug en ik was een beetje geïrriteerd en zei daarom iets als: Ja, dat kost me elke keer 1,50 omdat jullie alles weggooien. Waarop de bibliotheekmedewerker zei: We kunnen nu eenmaal niet alles bewaren. En ik: Dan moet u maar eens boven gaan kijken naar al die lege kasten, daar kan nog heel wat bij. En voegde daar vergoeilijkend aan toe: Maar daar kunt u niks aan doen natuurlijk.

En later had ik spijt dat ik zo onaardig was geweest, maar ik dacht ook: als iedereen z'n mond houdt zullen ze nooit horen wat de mensen ervan vinden, en toen had ik weer een beetje minder spijt. De kunst is natuurlijk om het vríendelijk te zeggen. In de Boekenberg kun je nu dus gaan meemaken dat je een onbereikbaar boek ziet dat je wel zou willen lenen en dat ze het dan voor je moeten aanvragen in Den Haag of Den Helder.

Ik moet ineens aan 'De Schaduw' denken, die detective uit de serie van Havank. Die had een bril die uitsluitend diende 'ter verhoging van de deftigheid en het decorum'. (Of was het zijn medewerker Polycarpus Frochot die zo'n bril had? Doet er ook niet toe.) En ik moet ook denken aan het liedje 'Daar mag je alleen maar naar kijken, maar aankomen niet.'

Fortuin schrijft dit:
Overal in bibliotheken verdwijnen boeken waarvan je niet wist dat je ze zocht ten faveure van de boeken die iedereen al vindt (...).

En zo is het. En dat is erg. Of laat ik zeggen: ík vind dat erg. Maar ik ben vast niet de enige.

De Boekenberg is trouwens, door een jury waarin Arjen Fortuin ook zat, verkozen tot de op een na beste bibliotheek van Nederland. De OBA is nummer een geworden. Ik vraag me af wat de criteria zijn geweest.

Foto: Flickr, gemaakt door: whester