WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

woensdag 26 mei 2010

Wat ik las 48

Het is nog maar een week geleden dat ik Plattegrond van een jeugd van Wanda Reisel uitlas, maar het is me nu al onmogelijk meer dan een paar kleinigheden te vertellen over de inhoud. Dat was zelfs al zo toen ik het aan het lezen was: halverwege zou ik het begin niet meer hebben kunnen navertellen. Dat zegt vooral iets over mij, over mijn geheugen en over mijn te onaandachtige manier van lezen. Het zegt ook wel iets over het boek. Tijdens het lezen vond ik het een aardig boek, maar het bood onvoldoende houvast om er iets van te onthouden. Nu zijn er heel wat boeken die ik tijdens het lezen géén aardig boek vind, en als een boek me een tijdje aangenaam bezighoudt waardeer ik dat, want wat is lezen meer dan proberen jezelf door middel van een boek aangenaam bezig te houden? Je kunt natuurlijk zeggen dat lezen je geest verruimt, je aan het denken zet, dat je er wat van leert, dat het je taalvaardigheid vergroot enz. enz., en dat is ook allemaal wel zo (d.w.z. af en toe), maar ik zou liegen als ik beweerde dat ik het daarvoor deed. Ik lees om niet aan iets anders te hoeven denken, zo simpel is het en zo simpel was het m'n hele leven al (vanaf dat ik leerde lezen). Lezen biedt je de kans (even) te ontsnappen aan het 'echte' leven.

Sommige schrijvers pakken je tijdens je poging tot ontsnappen genadeloos in je nekvel en zetten je terug op de plaats waar je nou net vandaan wilde. Coetzee bijvoorbeeld, of Bloem. Zij geven je niet de kans te vergeten dat het leven een hachelijke zaak is, integendeel, ze benadrukken het. Ze bieden slechts één troost: ze formuleren het prachtig. Maar dat is dan ook een troost waar je wat aan hebt.

Plattegrond van een jeugd biedt geen troost maar afleiding en dat is altijd welkom. Het boek bestaat uit stukjes over het huis waarin de schrijfster opgroeide, afgewisseld met andere verhalen, die vaak iets surrealistisch hebben, zoals b.v. dat een hoofpersoon steeds vaker woorden ziet in plaats van de dingen zelf. De stukjes over het huis, een huis met vijf verdiepingen en zestien kamers, waarvan de tuin grenst aan het Vondelpark, vond ik het leukst. Als ik het goed heb bestond het gezin uit vader, moeder en zes kinderen. Een zevende kind is verongelukt op Curaçao, waar ze vroeger gewoond hebben. Als Wanda vijf is komen ze in het huis aan de Van Eeghenstraat. Ze zijn joods maar dat blijkt in de dagelijkse gang van zaken eigenlijk alleen uit de vrijdagse maaltijd waarvoor Wanda altijd de tafel dekt. En er zijn familieleden vermoord in de oorlog, wat voor de kinderen op de achtergrond een rol speelt. Voor de ouders, die in de oorlog ondergedoken hebben gezeten, zal dit anders zijn geweest en het vormt een soort geheim zoals meer dingen van de volwassenen voor Wanda een geheim lijken waarvan ze vindt dat ze het moet ontdekken.

Het meisje Wanda is jongensachtig en trekt het liefst met jongens op. Wat me nog het best uit het boek bijstaat is dat een groepje kinderen (ze zullen een jaar of 10 geweest zijn denk ik) als indianen door de tuinen van de buurhuizen sloop, over hekken klom en soms door boze bewoners werd nageroepen. Ze kenden daar ook een mevrouw die een ezel in haar sousterrain hield en toen de ezel dood ging hielpen de kinderen haar om hem te begraven en kregen ze limonade. Volgens de schrijfster deden de avonturen in de achtertuinen niet onder voor die van dorpskinderen. Verder hield ze zich bezig met het houden van insecten in potjes, het doorsnijden van wormen e.d. Ook schreef ze verhaaltjes. De ouders gaven hun kinderen zo te lezen veel vrijheid.

Van Wanda Reisel las ik jaren geleden Een man een man, dat ik me herinner als een onderhoudend boek. Het is een schrijfster die me aangenaam weet bezig te houden, zonder diepe indruk na te laten. Laat ik haar bij de categorie 'sympathiek' indelen, samen met b.v. Koos van Zomeren.

14 opmerkingen:

  1. Ha Schrijver,

    Lekker stukje met stof tot nadenken EN mooi geschreven.

    Door wat je schrijft vraag ik mezelf af wat lezen mij dan oplevert en kom tot de conclusie dat de dingen die je als een soort ‘terzijde’ benoemt nu net wel belangrijk zijn voor mij.

    Net als bij jou kan ik even doen alsof het ‘echte leven’, althans voor de tijd dat ik leest, er niet toe doet. Maar ik ben me ook bewust dat ik het als excuus gebruik om niet te doen wat ik zou moeten doen. Zoals de afwas, huishouden, huiswerk voor school. Zo kan ik nog wel even doorgaan maar dat is geloof ik niet nodig.

    Dat ik het als (een geoorloofd) excuus gebruik komt omdat ik lezen op een of andere manier nuttig vind. Het is geen lanterfanten o.i.d. Het is geoorloofd voor mezelf omdat ik er bijna altijd iets van op steek of minstens stof tot nadenken geeft. Nadenken is een favoriete bezigheid besef ik ineens.
    Lezen geeft me de kans om me te kunnen inbeelden hoe het zou zijn om b.v. in een stad te wonen, en waar ligt die stad dan. Of wat zou IK doen in een situatie waarin de hoofdpersoon is beland. Maar ook alle andere informatie slurp ik op. Dat je ineens weet hoe je kaas maakt als dat toevallig aan de orde is. Informatie geeft voor mij altijd een extra aan een boek. Ik lees ook regelmatig non-fictie.

    Het is niet zo dat ik gemakkelijk een boek kan navertellen maar heel vaak plopt er midden in een gesprek ineens iets naar boven. Zo van; oh ja, daar heb ik iets over gelezen.
    De schoonheid van taal valt me pas op als ik er echt door geroerd wordt. En gelukkig komt dat ook vaak voor maar lezen op zich is voor mij meer grazen dan proeven.

    Ik merk dat ik heel benieuw ben naar hoe andere mensen lezen ervaren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha WvS,
    Ik ben ineens ook benieuwd! Misschien zijn er meer mensen die er iets over willen zeggen, laten we het hopen.
    Voor mij is lezen afleiding. Dat je er af en toe iets van opsteekt, over gaat nadenken enz. is extra, maar eerlijk gezegd doe ik het daar niet voor. Een jaar of 30 geleden zei iemand die veel las eens tegen me: het is een vlucht hoor. Toen vond ik dat een beetje onbegrijpelijk, maar inmiddels allang niet meer. Non-fictie lees ik zelden (afgezien van tuinboeken, maar dat is vooral plaatjes kijken).
    Wat je schrijft over het geoorloofde excuus doet me hier aan denken: mijn moeder las vroeger alleen tijdens het breien. Alleen lezen vond ze niet nuttig genoeg, maar als je er bij breide kon het. Het gevolg hiervan is dat ik ook kan lezen en breien tegelijk, want ik zag daar niets bijzonders in. Met breien ben ik inmiddels gestopt.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dat je kunt breien vind ik al zo knap. Ik breidde er niks van. Of te los,of te vast. Het werd altijd iets vormeloos. Op de sociale academie was het in het begin van de jaren tachtig helemaal in om tijdens de les te breien. Vonden ze nog goed ook:-)
    Mijn moeder vond lezen ook niet echt nuttig maar mijn vader gelukkig wel.
    Ha!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha WvS,
    Die tijd dat het gebruikelijk was om overal te breien herinner ik me nog goed. Ik breide in de trein en mijn vader klaagde erover dat de leraressen tijdens de docentenvergadering zaten te breien. Ik kon ook spinnen en ik had een feministisch breiboek ;-)
    Later is mijn moeder wel gaan lezen zonder erbij te breien.
    Zat jij op de sociale academie, of gaf je daar les?
    Groet, schrvrdzs

    p.s. Ja poes S., ik weet dat jij ook kunt spinnen, daar ga ik althans vanuit. Maar ik bedoel iets anders.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ha Schrijver,
    Ik les geven? Ben ik veel te te grote bangerik voor. Ik heb maar anderhalf jaar op de S.A. gezeten. Het viel niet te combineren met mijn werk. Het was een leuke (en feministische) tijd)
    Ik kan me bij feministisch breien niets voorstellen. Het klinkt vormeloos. Misschien valt het uit te leggen?

    p.s. Sofie loopt te spinnen over het toetsenbord in de hoop dat jij het kunt horen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dag WvS,
    Ik pieker sinds gisteren hoe dat breiboek heette, maar ik kan er niet opkomen. Misschien heb ik het nog ergens, maar ik weet niet waar. Dus daar heb je niks aan. Het kwam uit Scandinavië en er stonden allerlei inbrei-figuurtjes in, waaronder het vrouwenteken ;-) Nee, niet vormeloos. Het feminisme erin was vrolijk van aard en had iets te maken met zorgzaamheid. Ik denk dat er ook wel breiende mannen in voorkwamen. Jammer dat ik niet meer weet wat de titel was, dan zou ik het kunnen googelen.
    Aai voor Sofie en groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Salute schrijverdezes!
    Blind heb ik schemerland besteld. Dat had ik nog niet gelezen. Toch fraai he? Dit is het vierde boek op jouw aanraden of enthousiasmerende recensie.
    Ik reageer maar hier op je en niet via Festina''s blog. Of kan zoiets wel?
    Heerlijk boeken bestellen via de computer. Dit keer bij Atheneum.
    Groet, Katha....

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dag Katharina,
    Maar ik heb Schemerlanden helemaal niet aangeraden! Mijn stukje ging over Zomertijd. Daarin wordt Schemerlanden genoemd, omdat Coetzee dat schreef in de tijd waar Zomertijd over gaat. Ik had Schemerlanden niet gelezen en vroeg me af of jij het kende. Inmiddels heb ik het wél gelezen en vond het zeer de moeite waard, dus als je het besteld hebt zul je er hopelijk geen spijt van hebben. Maar ik ben wel benieuwd wát je nu eigenlijk besteld hebt. Het zou toch wel bijzonder zijn als ik je al van te voren heb kunnen inspireren tot een aankoop, ik bedoel voordat ik iets opschreef over het boek.
    Een antwoord op het blog van Festina had ik ook wel gelezen, maar dit is makkelijker.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ja, bijzonder he! Ik stel je mening en boekbesprekingen zeerop prijs en nee, je had het niet over schemerland maar zomertijd en je vroeg je inderdaad af of ik het had gelezen. Nee dus en alle andere boeken van Coetzee wel. Ik ben een verzamelaar vn zijn boeken en heb 2 boeken van hem met heel veel plezier twee keer gelezen. Iets wat ik zelden doe.
    Maar schemerland nog niet dus. Op google vond ik de recensie en dat deed mij het boek bestellen.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Dag Katharina,
    Van mijn kant stel ik je reacties zeer op prijs.
    Schemerlanden bleek ongelezen in mijn kast te staan, ooit blijkbaar op een boekenmarkt gekocht (voor 3 euro) en vervolgens geheel vergeten. Maar nu heb ik het dan gelezen. Een verrassend boek. Ik ben benieuwd wat jij er van zult vinden. Ik heb niet alles van Coetzee gelezen en nog nooit iets twee keer (van hem bedoel ik, want iets twee keer lezen doe ik wel af en toe). In ongenade heeft het meeste indruk op me gemaakt, maar ik durf het niet goed te herlezen om die indruk niet te verstoren. Een goed boek kan er tegen, maar ik weet toch niet of ik het zal doen.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  11. In Ongenade heb ik inderdaad twee keer gelezen en daar heb ik geen spijt van. Het leek even nieuw in wezen als de eerste keer. De film heb ik niet willen zien. Ook Michel K was bij de tweede herlezing even boeiend als de eerste keer. Er zaten wel enige jaren tussen.
    Je zou geen gek figuur slaan in de boekenbijlage meen ik.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dag Katharina,
    Voor mij is elke boek dat ik voor de tweede keer lees weer 'zo goed als nieuw'. Ik lees dan allerlei dingen waarvan ik niet meer wist dat ze erin stonden, zelfs als ik meteen na de eerste lezing aan de tweede begin. Ik vind daarom dat ik eigenlijk vaker boeken twee keer zou moeten lezen. Wat me daar van tegenhoudt is de nieuwsgierigheid naar boeken die ik nog níet gelezen heb. In het geval van In ongenade is het vooral de angst dat ik de tweede keer minder onder de indruk zal zijn en dat daarmee het effect van de eerste keer zal worden weggevaagd en dat het boek daarmee zijn unieke plaats in mijn herinnering zal verliezen. Onzin misschien, maar ja.
    Ik heb trouwens, zo besefte ik later, wél een boek van Coetzee twee keer gelezen, nl. IJzeren tijd, maar dat kwam omdat ik vergeten was dat ik het al gelezen had.
    Groet, schrvrdzs
    p.s. Je compliment in de laatste regel is erg vleiend, maar ik herken me er toch niet in. Ik ben bij recensenten vaak onder de indruk van hun brede kennis, hoe ze verbanden leggen e.d. Ik zou dat allemaal beslist niet kunnen. Dat wil niet zeggen dat een aanbeveling van-mens-tot-mens niet ook zijn waarde, of zelfs 'meerwaarde' kan hebben.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Salute schrvrdzs,
    Schemerlanden landde vanochtend keurig verpakt op mijn mat.
    Ik telde even: het 8e boek van Coetzee op de plank.
    Ik ben benieuwd en meld je mijn bevinding later.
    Ik moet zeggen dat het mij altijd helpt als iemand, wiens mening over bepaalde boeken ik hoogacht, mij iets aandaadt. Meestal klopt het en ook ik raad vaak iets aan deze og gene aan en geef vaak geleende boeken aan vrienden door waarvan ik weet dat zij het zullen appriciëren.
    Inspiratie. Mooi toch?

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Dag Katharina,
    De nieuwe uitgaven van de boeken van Coetzee vind ik erg mooi (ik bedoel vooral de omslagen) en dat voor een tientje! Kijk eens naar Jongensjaren, denk jij dat dat de schrijver zelf is als kind? Ik vind hem er wel op lijken.
    Ik vind het ook altijd fijn als iemand die min of meer dezelfde smaak heeft als ik me iets aanraadt. Soms is het iemand die ik verder niet ken en is de aanbeveling ook niet speciaal aan mij gericht, maar loopt het via een blog. Daarnaast lees ik ook wel recensies, maar slechts te hooi en te gras en lijsjes maken van nog te lezen boeken doe ik niet. Soms schrijf ik een titel op een briefje, maar dat raak ik vervolgens vaak weer kwijt. Dat zou efficiënter kunnen, maar je kunt toch niet alles lezen dus zo erg is het nou ook weer niet.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen