Ergens op twitter kwam ik een verwijzing tegen naar deze blogpost van Erwin Blom. Ik las de post en was zeer verbaasd. Ik was zelfs een beetje geschokt. Dat kwam vooral door deze regels:
Op de iPad voelt een gewoon boek en ook een naar de iPad omgezet tijdschrift al snel beperkt. Op een apparaat dat online is en multimedia uitstraalt, wil je dat die elementen een rol spelen. Ook bij een boek. Ook bij een tijdschrift.
Hoezo 'beperkt'? Is tekst die je op een iPad leest ineens niet meer in staat je te boeien, te verrassen, te ontroeren? Heeft de man die dit schrijft nog nooit zó geboeid een verhaal gelezen dat hij helemaal vergat hoe hij het tot zich nam? Momenteel lees ik Zomertijd van Coetzee. Dat biedt zonder enige toevoeging sensatie genoeg. Door het verhaal, door de formuleringen, door de gedachten die het oproept. Zou ik er, als ik het toevallig op een iPad aan het lezen zou zijn, ineens pláátjes bij willen zien, of filmpjes, of de stem van Coetzee horen of weet ik veel wat er nog meer zou kunnen? Want ja, als het kán, dan is het toch eigenlijk wel heel saai als het niet gebeurt? Ik kan het me absoluut niet voorstellen.
Ik lees het liefst van papier, dat geef ik eerlijk toe, maar als ik dit boek op een iPad of e-reader las zou ik er zeer zeker ook van genieten, zónder toegevoegde toeters en bellen. Het is een tekst die geen enkele toevoeging nodig heeft. Het is zelfs een tekst die van toevoegingen alleen maar te lijden zou hebben. Zulke teksten bestaan. Gelukkig. Taal is een medium dat het helemaal alleen aankan om iets over te brengen. Literatuur heeft niets anders nodig dan letters en jouw ogen die ze naar je hersens seinen. De beelden kun je er prima zelf bij verzinnen. Desgewenst.
Ik heb geen iPad. En geen iPhone. En geen e-reader. Ik behelp mij nog met papieren boeken. Mijn Alice in Wonderland beweegt niet. Dus ik kan er niet echt over oordelen. Misschien ben ik te beklagen. Maar opgeleukte literatuur gaan lezen, daar moet ik toch écht niet aan denken.
Foto: Flickr, gemaakt door Mimi_K
Ha Schrijver.
BeantwoordenVerwijderenIk las die posting ook en mijn aandacht werd juist getrokken door de PS van Erwin Blom: "Nog een voordeel van de klassieke ereader: de kinderen talen er niet naar. De afgelopen week in Berlijn moest ik naar de Kindle grijpen omdat de kinderen de iPad continu in beslag namen ;-)".
Die uitspraak vond ik geestig, omdat het impliceert dat de gewone e-reader alweer iets voor oude sokken is. Over boeken wordt niet eens meer gerept.
Maar in dat kader moet je het denk ik ook zien. Volgens mij is dit vooral geredeneerd vanuit de potentie van de iPad, niet vanuit de schoonheid van boeken. Het is een beetje het idee van 'haal uit een apparaat wat er in zit'. Om een vergelijking te maken: ooit kocht ik een gameconsole van Nintendo en vond het allemaal wel aardig wat ik speelde en zag, totdat er opeens een bedrijf (Met de naam'Rare')kwam dat spellen maakte dat alle andere games deed verbleken. Toen pas werden de echte mogelijkheden duidelijk.
Blom is zijn iPad al een paar weken aan het verkennen, vandaar.
Dat een goed verhaal ook zonder opsmuk kan ben ik helemaal met je eens. Desondanks blijf ik het een interessante ontwikkeling vinden om te kijken in hoeverre die opsmuk de literatuur nog verder kan verrijken. Misschien werkt het uiteindelijk wel niet, en leidt het alleen maar af. Het kan echter ook zo zijn dat games en boeken dichter bij elkaar komen...en dat er opeens weer een hele generatie komt die de literatuur opnieuw zal omhelzen, juist door die verrijking. Ik vind dat idee wel spannend, en leuk om over na te denken/te volgen.
De tijd zal het ons leren. Neemt niet weg dat een verhaal goed zonder opsmuk kan. Sommige verhalen zelfs zonder boek. Ik vind het eigenlijk nog mooier als een verhaal wordt verteld bij een goede pot bier, in geuren en kleuren. Die kunst verstaan niet zoveel mensen. Waar is de minstreel als je 'm nodig hebt? :-)
Ha Edwin,
BeantwoordenVerwijderenDat p.s. had ik ook gelezen en daar moest ik ook wel een beetje om glimlachen. Zelf vond ik de huidige e-readers meteen bij introductie al iets achterhaalds hebben en ik heb nooit erg in het grote succes ervan willen geloven.
Ik ken een jonge man die er een heeft (uit China) om films op te kijken. Zijn boeken leest hij nog gewoon op papier.
Ik kom er nog wel even op terug (alweer...), maar ik moet nu weer aan het werk.
Groet, schrvrdzs
Dag schrijverdezes,
BeantwoordenVerwijderenAl een tijdje kijk ik verlangend uit naar het bezit van een ereader. Niet omdat ik niet meer van gewone papieren boeken hou. Die animatie-Alice-in- Wonderland op de iPad vind ik helemaal niet leuk. Maar de ontwikkeling op zich vind ik fascinerend. Dat je om een boek te maken/lezen geen papier meer nodig hebt. Dat je talloze, hele boeken in een oogwenk kunt downloaden of doorsturen. Dat je tijdens het lezen (ook van een literaire klassieker), waar je ook bent, meteen online betekenissen van woorden of interpretaties van passages kunt opzoeken, en nog zoveel meer. Dat er nieuwe soorten literatuur ontstaan, en nieuwe mengvormen tussen verschillende kunstuitingen zoals literatuur, muziek, video.
De uitvinding van de boekdrukkunst is een ontzettend belangrijke uitvinding geweest, voor de verspreiding van allerlei informatie, voor de ontwikkeling van de mens dmv lezen en leren, maar ook voor de ontwikkeling van de intelligentie en van functies van de hersenen. Ik heb zo'n vermoeden dat e-boeken en andere informatiedragers waar veel meer mee kan dan met een papieren boek, nog een enorme invloed gaan krijgen en dat dat misschien wel net zo'n omwenteling zal gaan inhouden als de uitvinding van de boekdrukkunst.
Niet dat ik jou als conservatief wil bestempelen, maar ik denk/fantaseer wel eens: Toen de boekdrukkunst werd uitgevonden zullen er ongetwijfeld lui zijn geweest die dat onzin vonden - Waarom zouden zoveel meer mensen toegang tot geschriften moeten hebben? Er zijn toch priesters en verhalenvertellers en dokters? Als er straks overal boeken verkrijgbaar zijn, komt er misschien niemand meer in de kerk, het gepeupel komt in opstand door opruiende lectuur en wij raken onze macht kwijt. En bovendien, bijna niemand kan lezen dus waar hebben we al die boeken voor nodig...
Schrijver, ik moest toch even aan je denken toen ik dit net las bij Mark Deckers: http://www.markdeckers.net/2010/05/een-e-reader-is-geen-e-reader-tno.html
BeantwoordenVerwijderenHa Henk,
BeantwoordenVerwijderenDank voor de link. Maar van ezelsoren hou ik niet, eerlijk gezegd... Ik leen mijn boeken ook alleen uit aan mensen van wie ik verwacht dat ze die er niet aan zullen maken.
Groet, schrvrdzs
Dag Bertie,
BeantwoordenVerwijderenDank voor je uitgebreide reactie. Dit is weer bloggen zoals ik ooit hoopte dat bloggen zou zijn ;-) Ik ga proberen jou en Edwin 'terug te schrijven' in een blogpost. Maar eerst moet ik nog even nadenken.
Met de term 'conservatief' beledig je me niet hoor. Ik voel me verwant met Voskuil (d.w.z. met Maarten Koning), die zich een linkse conservatief voelde. Er is nl. nogal wat 'vooruitgang' waar ik mijn twijfels bij heb. Intensieve veehouderij, kerncentrales, het 'evenementisme' (term bij jou geleerd), ik noem maar een paar dingen. Vooruitgang die wat mij betreft nooit geboekt had hoeven worden.
Groet, schrvrdzs
Ha Edwin,
BeantwoordenVerwijderenAltijd leuk als je aan me denkt, ook al is het maar even ;-)
Zoals ik hierboven al aan Bertie schreef: ik zal proberen jullie beider reacties te beantwoorden in een blogpost (vandaag of morgen).
Groet, schrvrdzs
Ha Henk,
BeantwoordenVerwijderenNee, die heb ik niet gelezen. Het zou inderdaad toevallig zijn, want wij hebben geen abonnement op de VK. Staat hij ergens online? Anders hoop ik dat je hem even wilt samenvatten ;-)
Groet, schrvrdzs
Henk en schrijver,
BeantwoordenVerwijderenIk was nieuwsgierig geworden naar het stuk; heb het dus even opgezocht.
Ha Festina,
BeantwoordenVerwijderenDat had ik natuurlijk zelf ook kunnen doen. Maar dit is een stuk makkelijker, dankjewel! Ik ga het nu lezen.
Groet, schrvrdzs
@Henk
BeantwoordenVerwijderen@Festina
Abdolah gelezen, mooi stuk! Ik geloof dat ik ook naar zo'n ding begin te verlangen. Ik hoop dat-ie nog wat goedkoper wordt...
Groet, schrvrdzs