WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

zaterdag 27 maart 2010

Wat ik las 41

In De Pers staat op dinsdag een column van Tommy Wieringa die ik altijd lees. Een paar weken geleden was het deze, waarin hij over De barbaren van Alessandro Baricco schreef en wel zó dat ik dacht: dat wil ik lezen. En toen ik kort daarna in de boekhandel was dacht ik er warempel weer aan en kocht het boek en inmiddels heb ik het gelezen. Zelfs twee keer, omdat ik na de eerste keer onvoldoende begrepen had wat de schrijver er precies mee wilde zeggen. De tweede keer heb ik er een potlood bij genomen en voor het eerst sinds mijn schooltijd weer eens streepjes in een boek gezet. Door die tweede keer lezen is het me wel iets duidelijker geworden, al weet ik nog steeds niet goed wat de schrijver wil zeggen. Maar nu denk ik dat hij misschien ook niet echt iets wil zeggen, in de zin van 'dit is mijn advies aan u', maar dat hij ons een beeld schetst waar we zelf maar eens verder over moeten gaan denken. Dat verder denken lijkt me o.a. juist voor bibliotheekmensen nuttig, maar daar hoop ik nog op terug te komen.

Het boek is aanvankelijk verschenen als een reeks van dertig krantenartikelen (in La Repubblica), in 2006. Op een enkel punt lijkt het daarom al weer wat verouderd: de e-reader wordt er b.v. niet in genoemd als het gaat over boeken lezen op een scherm. Maar dat is alleen maar illustratief voor waar het boek o.a. over gaat, nl. over de snelheid waarmee dingen 'tegenwoordig' veranderen.

De 'barbaren' in het boek zijn wat de schrijver een 'mutatie' noemt (hij had zijn boek eigenlijk De mutatie willen noemen, maar die titel vond niemand mooi). Hij ziet om zich heen dat veel dingen veranderen en dat veel mensen wat ze zien en meemaken op een nieuwe manier benaderen en daardoor zelf ook veranderen en hij merkt daar soms bij zichzelf ook iets van, en hij wil proberen die veranderingen en de nieuwe mensensoort die aan het ontstaan is te beschrijven.

Hij doet dat aan de hand van drie voorbeelden: wijn, voetbal en boeken. Wijn was vroeger iets dat maar in een paar landen gedronken werd, nu drinkt men het over de hele wereld. De wijn die de wereld veroverd heeft noemt Baricco 'Hollywoodwijn'. Typerend ervoor is dat hij 'makkelijk' te drinken is zodat bijna iedereen hem meteen lekker vindt, en dat de kwaliteit constant is. Voor wijn van het oude stempel moest je moeite doen, je moest hem 'leren drinken' en elke wijn had zijn eigen kenmerken.

Wat betreft voetbal: het kan gebeuren dat de beste speler uit een team wekenlang op de reservebank zit, omdat het in het moderne voetbal niet meer gaat om individuele prestaties maar om het elftal als geheel. De term hiervoor komt uit Nederland: totaalvoetbal.

Over boeken schrijft Baricco drie hoofdstukken die ik hier niet kan samenvatten, maar een van de dingen die hij zegt is dat boeken om door veel mensen gelezen te worden in verband moeten staan met andere zaken: de schrijver is b.v. tv-presentator of een bekende persoonlijkheid, of het boek is verfilmd. Hij zegt het zo:

(...) de barbaren neigen er alleen maar toe boeken te lezen waarvan de gebruiksaanwijzing wordt gegeven op plekken die níét boeken zijn.

Uit dit alles concludeert hij dat een een aantal zaken een rol spelen als de barbaren een gebied 'innemen': technologische vernieuwing, commerciële vervoering, spectaculariteit, moderne basistaal (d.w.z. de taal van de televisie e.d.), vereenvoudiging, oppervlakkigheid, snelheid, middelmatigheid, aanpassing aan de Amerikaanse ideologie, neiging tot het seculiere, inbedding in een opeenvolging van ervaringen.

Toen ik het stuk van Wieringa las dacht ik dat Baricco zich zou verzetten tegen die oppervlakkigheid, commercialiteit e.d. Dat was, moet ik eerlijk bekennen, ook waarom ik dacht dat ik het boek wilde lezen. Maar hij verzet zich niet, hij beschrijft alleen. En later in het boek zegt hij zelfs dat verzet zinloos is. Dat was even slikken. Maar door flink te kauwen heb ik het brok toch door mijn keel gekregen en helemaal aan het eind werd ik daar zelfs nog een beetje voor beloond. Maar daarover een andere keer.

6 opmerkingen:

  1. Dag schrijver,
    Leuk dat je even moest slikken omdat een veroordeling achterwege bleef. Zo zou ik het ook ervaren hebben, een boek mag voor mij best moralistisch zijn. Wat betreft zijn observaties over wijn en voetbal: helemaal eens. En voor bestsellers lijkt hij ook gelijk te hebben: v.'t Hek, Daphne Deckers, Groenteman, Jan Mulder, ze verkopen goed. Het type bestsellerschrijvers waartoe Kluun en Heleen van R. vallen hadden, meen ik, die mediabekendheid toch niet. Maar ja, sex sells gold vroeger ook al.
    Trouwens een leuk stukje over het loop- en stalezen!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag AvA,
    Ik vroeg me bij de boeken ook af of het verhaal wel helemaal opging. Maar dat er íets (of veel) van klopt lijkt me duidelijk. Hij schrijft overigens dat door al die 'barbarenboeken' de verkoop van 'diepgaandere' boeken niet is verminderd. Dat komt omdat de groep mensen die boeken koopt tegenwoordig veel groter is dan vroeger.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dag schrijver,
    Lijkt mij ook. Van degenen waarmee ik al m'n hele leven over boeken praat is er niemand toe over gegaan barbarenboeken te kopen, maar mensen die vroeger nooit een boek kochten of lazen schaffen BB's aan.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dag AvA,
    Ik vind het wel een interessante ontwikkeling. Hoe moet je daar als bibliotheek op reageren?
    Mensen kennen waarmee je al je hele leven over boeken praat, dat lijkt me heerlijk.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Een paar maanden later. Ik heb het boek ook gekocht. Mede getriggerd door dit verslag. De eerste hoofdstukken lezen heerlijk weg. Denk uit recensies op te kunnen maken dat deze man een vraagstuk heeft beschreven dat mij ook regelmatig bezighoudt. Ik ben benieuwd.

    Dank, met terugwerkende kracht, voor de attendering.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha Edwin,
    Ik vermoed toch dat het eerder aan de bijdrage van Agnes Klitsie op Bibliotheek 2.0 ligt ;-)
    Maar dat heb ik zelf ook vaak: pas als ik iets een paar keer ergens tegenkom blijft het (soms) hangen en doe ik er (soms) iets mee.
    Wel een beetje frusterend dat zowel jij als Agnes dit boek met zoveel gemak lezen. Ik vond het zelf best lastig.
    Leuk dat je nog iets op mijn dooie blog schreef! (Je merkt dat ik er nog niet helemaal los van ben.)
    Groet, v/h schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen