WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

maandag 29 maart 2010

Wat ik las 41-2


















In De barbaren (hier staat mijn vorige stukje over dit boek) laat Alessandro Baricco zien hoe de manier waarop mensen ervaringen opdoen sterk aan het veranderen is. Voor de 'oude mens' waren geduld en studie de aangewezen weg. Een ervaring kon je soms ook ineens, in één magisch moment overkomen, maar hij had altijd iets te maken met diepgang en inzicht. Voor de 'barbaar' ligt dat anders: die doet ervaringen op door zich snel van het ene ding (situatie, plaats, stukje informatie) naar het andere te verplaatsen. De ervaring wordt gevormd door het aaneenrijgen van een aantal punten. De barbaar zoekt daarom bij voorkeur dingen op die hem voldoende energie geven om weer verder te kunnen naar een volgend ding. Hij heeft constant beweging nodig en probeert op de top van de dingen te blijven. Surfen en multitasking zijn woorden die hier precies bij passen. Multitasken kun je zien als een aantal dingen tegelijk oppervlakkig doen, maar voor barbaren is het in feite gewoon het doen van één ding.

Voor barbaren is het verleden iets dat alleen maar interessant is voor zover het bruikbaar is als materiaal voor het heden, d.w.z. als er ervaringen aan te ontlenen zijn die weer naar volgende ervaringen kunnen leiden. Voor een barbaar is niets 'heilig' zou je kunnen zeggen. En als je een barbaar vraagt of hij niet bezig is zijn ziel te verkopen kijkt hij je verbaasd aan omdat het begrip 'ziel' hem onbekend is. Zo ongeveer begreep ik Baricco. Ik doe het boek tekort, maar je kunt het natuurlijk ook zelf lezen.

Baricco schreef het laatste hoofdstuk aan de voet van de Chinese muur, nadat hij daar uren over gewandeld had. Hij was daar speciaal naartoe gegaan omdat hij het een mooi voorbeeld vindt van de manier waarop de 'beschaving' geprobeerd heeft de 'barbaren' buiten te houden. Maar de barbaren laten zich door een muur, hoe lang die ook is, niet tegenhouden, ze trekken er gewoon omheen of slaan er een bres in. In plaats van hardnekkig verzet te bieden tegen de barbaren is het volgens Baricco dan ook veel nuttiger om intelligent mee te varen op de stroom.

Varen, dat is onze taak. In wezen komt het er denk ik op neer dat we kunnen besluiten wat we van de oude wereld willen meenemen naar de nieuwe wereld. De dingen waarvan we willen dat ze intact blijven, ook tijdens de onzekerheid van een duistere reis. De banden die we niet willen verbreken, de wortels die we niet willen kwijtraken, de woorden die we nog altijd willen uitspreken, en de ideeën die we willen blijven denken. Het is een verfijnd werkje, een zorg: in die grote stroom in veiligheid brengen wat ons dierbaar is. Het is een moeilijke taak omdat het nooit betekent dat we iets in veiligheid brengen tégen de mutatie, maar altijd ín de mutatie. Want dat wat gered wordt zal nooit datgene zijn wat we tegen de tijd hebben beschermd, maar dat wat we hebben laten muteren, zodat het opnieuw zichzelf zou worden in een nieuwe tijd.

Misschien klinkt dit wat vaag en zweverig, en ik daar hou ik eigenlijk helemaal niet van, maar het sprak me hier toch aan en ik dacht ineens aan de bibliotheek: wat zou het leuk zijn om eens met een stel bibliotheekmensen over dit boek te praten. En ik dacht ook: dát is onze taak, dingen die we willen bewaren in veiligheid brengen. Niet door ze in een kluis te stoppen, maar door ze te digitaliseren, zal ik maar zeggen. Zodat ze mee kunnen in die stroom waar we niet tegenop moeten roeien, maar die we intelligent moeten bevaren.

En toen dacht ik ook nog: daarom heeft de bibliotheek mensen nodig die weten wat het is om een barbaar te zijn, maar die ook weten hoe het 'vroeger' was. Mensen die een verbinding kunnen leggen tussen de oude en de nieuwe beschaving. Die weten wat het is om zich ergens in te verdiepen maar die ook gemakkelijk van de ene ervaring naar de andere kunnen surfen. Die er over nadenken wat uit verleden en heden een rol zou moeten blijven spelen in de toekomst. Mensen die midden in de mutatie staan. Die nog longen hebben maar ook al kieuwen, om een beeldspraak van Baricco te gebruiken.

Zulke mensen zijn volgens mij in de bibliotheekwereld tamelijk zeldzaam. Het zou dus aanbeveling verdienen ze, voor zover ze er zijn, op waarde te schatten en naar ze te luisteren. Ik heb wel eens het gevoel dat dat te weinig gebeurt.


Foto: Flickr, gemaakt door wizwise.

6 opmerkingen:

  1. Dag schrijver,
    Een mooi stuk. Het gaat over een onderwerp dat mij al een tijdje bezighield zonder dat ik me er van bewust was. Als ik zie/zag dat de waardering voor antieke meubelen, sieraden enz. enorm snel afneemt, dan snap ik dat het geen zin heeft om al die oude spullen toch te bewaren, maar een deel ervan zou m.i. toch veilig gesteld moeten worden. Voor boeken geldt dat zeker. Eergisteren kocht ik op de rommelmarkt (toch weer!) weer een aantal boeken waarvan ik bij thuiskomst meteen dacht: ja, die wil ik redden (o.a. oude medische boeken), maar daarna?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dag AvA,
    Ik denk zeker dat bibliotheken boeken moeten 'redden', maar ik dacht bij het schrijven van mijn stukje ook aan andere dingen, al weet ik niet precies welke dat zouden moeten zijn. (Vandaar dat het me mooi leek als bibliotheekmensen daar eens met elkaar over in gesprek zouden raken.) Misschien dingen als rust, stilte, concentratie, je ergens in verdiepen.
    Ik vraag me af of het tegenwoordig nogal populaire samenstellen van canons iets is dat duidt op dat willen veilig stellen van dingen.
    Dat antiek e.d. tegenwoordig minder gewaardeerd wordt wist ik helemaal niet, maar het is een interessant gegeven en een mooie toevoeging aan het verhaal van Bariccco. Blijkbaar voorziet antiek niet in de juiste ervaringen...
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Mooie verleidelijke beschrijving hoor Schrijver, ik geloof dat ik dit boek ook best eens zou willen lezen. Ik houd van deze thematiek. Dank voor de tip.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Edwin,
    De laatste alinea was wel een beetje door jou geïnspireerd, d.w.z. meer door de ZB eigenlijk. Voor zover ik het kan beoordelen hoor jij tot die (in de bibliotheekwereld) schaarse wezens met longen én kieuwen, met diepgang én surfvermogen, lezend én gamend, enz. Héél onverstandig om als bibliotheek te denken dat je zo iemand wel kunt missen.
    Zo, dat wou ik toch 's zeggen ;-)
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dank je wel! Er is ontzettend veel waar ik niets van weet en van sommige dingen weer net meer dan een beetje...maar mijn liefde voor het vak en voor de kansen die alle 'bedreigingen' in zich hebben: dat zit wel snor denk ik :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha Edwin,
    Van ontzettend veel niets weten geldt voor iedereen. Die paar dingen waar je wél iets van weet, die maken het verschil. Je liefde voor 'het vak' lijkt me boven elke twijfel verheven en het enthousiasme voor kansen eveneens. Vandaar dat ik niet goed begrijp dat ze bij de ZB daar niet van willen profiteren. Maar ja, er is ontzettend veel dat ik niet begrijp ;-)
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen