WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

donderdag 8 november 2012

Bekend maakt bemind



















Toen ik in december 1978 (de aanschafdatum staat in het boek) Een vlucht regenwulpen van Maarten 't Hart las vond ik het zó mooi dat ik toen ik het uit had meteen weer bij het begin begon en het nog een keer las. Dat vond ik toen zo wonderlijk van mezelf dat ik het nog steeds weet. Een boek herlezen? Dat had ik, behalve misschien met mijn kinderboeken, nooit eerder gedaan, waarom zou ik ook, er zijn toch zoveel boeken?

Inmiddels ben ik daar anders over gaan denken. Het komt nu vaker voor dat ik romans herlees, meteen als ik ze uit heb of later een keer, en ik vind het niet raar meer om dat te doen. Ik begin zelfs meer en meer te denken dat het zo hóórt. Dat je een goed boek altíjd minstens twee keer zou moeten lezen. Elke keer als ik het doe merk ik dat het boek de tweede keer weer bijna nieuw voor me is. Dat komt omdat ik, tot mijn frustratie en soms zelfs vertwijfeling, het meeste van wat ik lees weer snel vergeten ben. Maar het komt ook omdat ik bij een tweede lezing allerlei dingen ontdek die ik de eerste keer niet zag. In het begin van een boek kun je bijvoorbeeld iets lezen dat pas later een rol krijgt in het verhaal, maar waarvan je dan al niet meer weet dat het eerder genoemd is. Bij een tweede lezing herken je het. Of iets wordt een paar keer herhaald in het boek. Pas bij herlezen valt dat je op. Een eerste keer lees ik ook altijd te snel, omdat ik wil weten 'hoe het afloopt'. De tweede keer lees ik rustiger en ik ben me dan meer bewust van de opbouw en de stijl en van wat de auteur belangrijk vindt. Het is dan ook meestal helemaal niet saai om een goed boek twee keer te lezen, integendeel, de tweede keer is vaak boeiender dan de eerste.

Een schrijver werkt maanden aan een boek, vaak zelfs jaren. Het lijkt bijna onfatsoenlijk om het in een paar dagen uit te lezen en er dan nooit meer in te kijken. (Zoiets als dat je moeder vroeger zei: daar heb ik nou uren voor in de keuken gestaan en jullie hebben het in tien minuten op.) En je doet ook jezelf tekort. Muziek waar ik van hou beluister ik vele malen, iets wat ik lekker vind wil ik elke week wel eten, met iemand die ik aardig vind kan ik jaren corresponderen, een mooi schilderij terugzien is altijd een plezierige ervaring. En een roman zou ik dan maar een keer kunnen lezen? Dat is toch eigenlijk heel vreemd?

Ik onthou nu al een jaar of twintig een zinnetje van Kees Fens, ooit gelezen in de NRC. Misschien onthou ik het verkeerd, maar dat doet er niet toe want zoals ik het me herinner houdt het me bezig. Het luidt: 'Vanaf een bepaalde leeftijd zou je eigenlijk alleen nog maar moeten herlezen.' Toen ik het las dacht ik: misschien is dat zo, maar die bepaalde leeftijd heb ik in elk geval nog niet bereikt, daar ben ik nog veel te jong voor. Nu begin ik me af te vragen of het misschien inmiddels wél zover is. Of bijna. Maar ik schuif het toch nog even voor me uit. Alléén maar herlezen, nooit iets nieuws meer? Ja, veel nieuwe boeken vallen tegen en veel boeken die ik al ken zijn het herlezen zeker waard. Maar toch wil ik er nog niet aan. En, afgaand op dat 'eigenlijk' in zijn zinnetje, had Fens er zelf ook moeite mee.

Dus heb ik als goeie Hollander een compromismodel gevonden: ik blijf  mij onbekende boeken lezen en als ik ze de moeite waard vind lees ik ze soms nog een keer. En af en toe pak ik een oude liefde uit de kast. Vorig jaar herlas ik De harde kern van Frida Vogels en dat was een prima ervaring, beter dan wat veel  boeken die ik voor het eerst las me opleverden.
 
En wat nou toch wel gek is: ik ging nadat ik het bovenstaande geschreven had op zoek naar een plaatje voor bij dit stukje en kwam via Google op mijn eigen blog terecht, bij een ouwe blogpost waarin gedeeltelijk hetzelfde staat als wat ik vandaag schreef, maar waarin ik ook zeg: 'Al met al is het dus heel vreemd dat ik zo weinig herlees. Ik vermoed dat wat me tegenhoudt deze gedachte is: als je gaat herlezen geef je toe dat je oud bent.' Misschien heb ik nu, drieëneenhalf jaar later, toegegeven dat ik oud ben. Maar ik noem het toch liever voortschrijdend inzicht.


Schilderij: Piet van Boxel (1912-2001), Lezende oude vrouw aan tafel

6 opmerkingen:

  1. Leuk om je ideeën hierover te lezen. Ik heb een plankje met romans die ik af en toe herlees, bijvoorbeeld als ik niets anders in huis heb. Andere romans die ik waarschijnlijk nooit meer zal herlezen doe ik weg. Ik vind het heel prettig om dan bijvoorbeeld Oesters (Rascha Peper) weer te lezen, of Joop ter Heul, ook zo'n gouwe ouwe.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Lidia,
      Leuk om je reactie te lezen! Een speciaal plankje met 'lievelingsboeken' (want dat zijn het neem ik aan), dat vind ik mooi. Ik zou het zelf wel moeilijk vinden om het samen te stellen. Het boek dat ik het vaakst gelezen heb is denk ik De brief voor de koning van Tonke Dragt, ook een jeugdboek dus. Dat heb ik als volwassene ook verschillende keren gelezen. En De jacobsladder van Maarten 't Hart heb ik ook vaak gelezen.
      Groet, schrvrdzs

      Verwijderen
  2. Dag schrijver,
    Natuurlijk heb jij geen tijd om een tuin winterklaar te maken en te taarten te bakken, jij moet immers lezen en herlezen en er ook nog over bloggen! Het is me een raadsel waar je de tijd vandaan haalt. ja, ik besteed ook veel tijd aan lezen, maar ik slaap dan ook maar 5 à 6 uur per etmaal. En dan blog ik nog geeneens....
    Opnieuw ben ik het eens met je en om de laatste alinea moest ik erg gniffelen, want oh, wat komt dat me bekend voor, het noteren van een "inzicht" terwijl het herkauwen blijkt te zijn (wat waarschijnlijk inderdaad tot voortschrijdend inzicht of verdieping leidt).
    Overkomt het jou ook wel dat je een boek koopt dat je al hebt, al dan niet ongelezen? Of dat je een boek voor de vijfde of zesde keer koopt op de rommelmarkt omdat het je pijn doet dat zó'n goed boek daar zomaar ligt te liggen terwijl jij er nog wel iemand een plezier mee denkt te kunnen doen?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha AvA,
      Ik heb tijd zat, want ik ben werkloos en heb behalve solliciteren weinig verplichtingen. Dus daarmee lijkt het raadsel me wel opgelost.
      Ik heb een paar keer een boek gekocht dat ik al had, maar dat waren als ik het mij goed herinner dan wel tweedehands boeken. Tegenwoordig koop ik weinig boeken meer maar probeer ik zoveel mogelijk van de bibliotheek te lenen, een hele sport zoals je weet.
      Groet, schrvrdzs

      Verwijderen
  3. Dit stuk doet me nogal wat: vooral de gedachte dat je oud moet zijn om te gaan hérlezen.

    Overbuurman Jaap stierf plotseling op zijn 82ste; na de dood van zijn vrouw een jaar of 10 eerder was hij van lieverlee een steeds toegankelijker iemand geworden met wie ik graag een praatje maakte. Niet lang voor zijn dood zat hij in de zon te lezen: "Roeland Westwout" van Diet Kramer, een 1ste druk, uit de meisjestijd van zijn vrouw, verklaarde hij. Voor een gepensioneerd chemicus wellicht een eigenaardige keus, maar ik werd heel droevig, want ik besefte dat de buurman in gedachten bezig was met het, nee: -zijn- einde.

    Hopelijk klinkt dit niet te zweverig; de hele buurt wist van zijn zwakke hart en ik was me al aan het voorbereiden op de dag dat hij nooit meer in zijn voortuin zou zitten.
    Maar "Roeland Westwout" maakte het ineens pijnlijk duidelijk: buurman Jaap leeft niet lang meer.

    Ik schrik als ik - steeds vaker de laatste tijd- een honger krijg om mijn oude lievelingsboeken te willen herlezen. Helaas- moet ik zeggen- zijn dat geen intrigerende literaire werken, maar o.a. "Nellekes opvoeding", "Bonnie als bakvis" , "Ciske de Rat" en "Frank van Wezels roemruchte jaren".
    Ik troost me met de gedachte dat herlezen van deze boeken ook kan wijzen op zoeken naar vertrouwdheid en geborgenheid.

    Dat romans zo weinig herlezen worden is eigenlijk schandalig. Want inderdaad: schilderijen tientallen keren gaan zien en muziekstukken steeds opnieuw beluisteren, is meer regel dan uitzondering. En zo'n complexe kunstvorm als de roman al na één keer voor gezien/begrepen houden?
    Dat is wel gek. Steeds denk ik: ik doe niet meer mee met de gekte; er is zoveel niet actueels dat meer dan prachtig en waardevol is. Maar dan zou ik bv. "Pier en Oceaan" van Oek de Jong niet gelezen hebben en, naar ik nu weet: dat zou toch spijtig zijn.

    Door de uitvinding van de dvd is het mogelijk speelfilms meerdere keren te bekijken: ik vind dat zó verrijkend! (Wat jij ervaart bij herlezing van romans). Waarom neem ik die 'moeite' (lees: plezier) wel en gun ik me dat niet bij romans?



    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Piet,
    Dank je voor je fijne reactie. Droevig van overbuurman Jaap, maar toch ook wel mooi, dat hij dat boek van zijn vrouw zat te lezen. En dat jij zijn naderend einde daarin zag, dat zegt ook iets over jou, dat je echt bij hem betrokken was én dat je boeken belangrijk vindt.
    Die honger om lievelingsboeken uit je jeugd te herlezen, die heeft vast wel iets met je leeftijd te maken, maar dat hoeft toch niet extra verontrustend te zijn? Ouder worden ís verontrustend, hoe je het ook wendt of keert. Je hebt meer verleden dan toekomst, om het even cliché te zeggen, dus misschien wel logisch dat je je in gedachten vaker op het verleden gaat richten.
    'En zo'n complexe kunstvorm als de roman al na één keer voor gezien/begrepen houden? Dat is wel gek.' Dat zeg je heel goed vind ik.
    Pier en oceaan wil ik ook graag lezen, door wat jij erover schrijft nog ietsje meer. Ik wil het niet kopen, dus hoop ik dat het snel lukt via de bieb.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen