Wat ik lees

Af en toe vraag ik me af waarom ik eigenlijk lees en of ik het niet net zo goed kan laten. Veel boeken vallen tegen en ook van de mooiste boeken onthoud ik bijna niks. Maar vanmorgen in de trein, tussen Leiden en Hoofddorp, wist ik het ineens weer. Ik ben een van de delen uit de serie 'Oorlogsdomein' aan het lezen: Houten kruisen van Roland Dorgelès. Evenals Het vuur van Henri Barbusse en Geslacht van Frederic Manning, twee prachtige boeken uit dezelfde serie, gaat dit boek over de Eerste Wereldoorlog. En ook dit boek is bijzonder goed.

Vanmorgen, in het kwartier tussen Leiden en Hoofddorp, las ik het verslag van een aanval. Het bekende verhaal uit WO I: vele honderden (misschien wel duizenden) mannen worden opgeofferd om een paar honderd meter terreinwinst te boeken. De verteller in het boek is een van de overlevenden en vertelt hoe het geweest is. Natuurlijk kun je het je totaal niet indenken, maar toch heb je even het gevoel dat je dat wel kunt. Je denkt heel even te begrijpen hoe de vijf seconden tussen de ene granaat en de andere een verhevigd gevoel van leven kunnen betekenen. Je ziet heel even het slagveld vol doden voor je en beseft een heel klein beetje van wat de mannen die daarheen gejaagd worden gevoeld moeten hebben.

Dát is literatuur en daarom lees ik: om even door de taal te worden meegevoerd naar een onbekende wereld en zowel gegrepen te worden door het verhaal als door precies de juiste woorden waarmee het verteld wordt. Ook al gebeurt het maar zo af en toe, het maakt het lezen van veel middelmatigs toch de moeite waard. Want wie nooit leest, zal ook nooit op iets prachtigs stuiten.

De drie boeken die ik in dit stukje noem beveel ik ten zeerste ter lezing aan.