Wat ik las 35

Na Het lied van de dodo en Leven en lot, boeken die me beide vele weken kostten, had ik behoefte aan iets dat snel te lezen was en koos daarom Dorsvloer vol confetti van Franca Treur. Ik had er al hier en daar wat over gelezen en wist wat ik ongeveer kon verwachten: een boek over een meisje dat in reformatorische kring opgroeit op een boerderij in Zeeland. En dat bleken ook inderdaad de elementen van het boek: het meisje, het reformatorische geloof, de boerderij en Zeeland.

Het meisje is Katelijne, het enige meisje naast zes broers in het gezin Minderhoud. De broers en de vader praten aan tafel vrijwel altijd over het (boeren)bedrijf, Katelijne zit ertussen en denkt aan het bibliotheekboek waar ze in bezig is. De broers helpen de vader, Katelijne wordt geacht haar moeder te helpen met bedden opmaken en dergelijke. Pas als ze eens bij een vriendinnetje thuis komt waar meer meisjes zijn, merkt ze hoe een meisjeskamer hoort te zijn: roze en gevuld met prulletjes. Als ze het aan haar moeder vertelt krijgt ze een roze gordijntje en een dekbed met roze overtrek.

De vader is met overtuiging boer en vindt dat hij het mooiste beroep heeft dat er bestaat. Hij is er trots op dat hij al meer dan vijfentwintig jaar 'eersteklas melk' levert. De moeder werkt graag in haar bloementuin en denkt er wel eens over die open te stellen voor bezoekers, maar dat is zelfverheerlijking en daarom strijdig met het geloof. De boerderij ligt buiten het 'durp', vlakbij de duinen. In het durp gaat Katelijne naar de basisschool en daar is ook de kerk, maar ze moeten er niet aan denken er te wonen. De stad, Middelburg, ligt op fietsafstand, maar ze komen er zelden.

Het reformatorische, 'bevindelijke' geloof speelt een belangrijke rol in het leven van het gezin en daarmee in het boek. Ik vraag me af hoe het boek overkomt op mensen die dat geloof niet tenminste een beetje kennen. Zelf ken ik het niet uit eigen ondervinding, maar wel van dichtbij: op de middelbare school zat ik in een klas waarin ook meisjes uit reformatorische kerken zaten, meisjes met rokken en vlechten (in hogere klassen een knot) die op zondag niet mochten fietsen. Wij praatten dan wel over bijvoorbeeld uitverkiezing en bekeerd worden, zodat ik daar wel enigszins een beeld van had. Ook in mijn eigen familie waren oudtantes en -ooms die de 'zwaardere kerken' bezochten. Verder heb ik 't Hart en Siebelink gelezen. Toch leverde het lezen van Dorsvloer vol confetti nog wel wat verrassingen op, in het bijzonder in het taalgebruik. Een term als 'met een ingebeelde hemel ter helle varen' kende ik al van 't Hart (die overigens zelf niet uit reformatorische kring afkomstig is maar er af en toe wel over schrijft), maar de beschrijving van het avondmaal in de kerk bij Katelijne bevatte geheel nieuwe termen voor me. Alleen al daarom beviel het boek me. Ook Katelijnes oma spreekt diverse zinnen uit waarvan het fijn is dat ze een keer zijn vastgelegd. Wat ik bij Maarten 't Hart ook vaak gedacht heb: wat een geluk dat iemand de moeite heeft genomen dit op te schrijven, dat dacht ik hier ook.

De reformatorische wereld is een gesloten wereld, die niet zo vaak van binnenuit beschreven is, althans dat gevoel heb ik. Wie zich eraan onttrokken heeft schrijft er niet over, wie er bijhoort evenmin. Schrijvers als Siebelink en Treur zijn zeldzaam en dat geeft ze, voor mij althans, 'meerwaarde'.

Vond ik Dorsvloer vol confetti daarmee een goed boek? Niet echt. Ik vond het verhaal te rommelig en voor de stijl geldt hetzelfde. Ik reken het daarom tot wat ik voor mezelf 'sympathieke boeken' ben gaan noemen. En daarmee bevindt Treur zich in goed gezelschap: veel boeken van 't Hart, van Siebelink en van Koos van Zomeren vind ik 'sympathiek', zonder ze echt goed te vinden. Toch zijn het vaak juist die 'sympathieke boeken' die ik zo af en toe weer eens oppak.

De titel van het boek verwijst naar een op de dorsvloer gehouden bruiloft van een van de broers van Katelijne, die op jonge leeftijd 'moet' trouwen omdat zijn vriendinnetje (net zestien) zwanger is. Katelijne maakt met een perforator dozen vol confetti uit christelijke bladen als 'De Saambinder'. Wat dit voor onverwacht gevolg heeft moeten jullie desgewenst zelf maar lezen.


Naschrift: AvA wees me er in een reactie op dat Franca Treur is geïnterviewd in VPRO-Boeken. Hoewel de interviewer op (mij) irriterende wijze steeds maar probeerde hoofdpersoon en schrijfster met elkaar te vereenzelvigen (terwijl hij al na twee zinnen wist dat de schrijfster drie broers heeft en de hoofdpersoon zes) vond ik het toch zeker het bekijken waard. Zie hier. (Het gesprek met Franca Treur begint na ruim 18 min.)