Wat ik las 16

Het thema voor het jeugdboekenleesclubje is deze keer aids in Afrika. Ik las Abela, het meisje dat leeuwen zag, geschreven door Berlie Doherty. Het boek gaat in afwisselende hoofdstukken over twee meisjes: Abela uit Tanzania en Rosa uit Engeland. Het grootste deel van het boek is in de ik-vorm geschreven, maar af en toe komt er ook een verteller aan het woord.

Abela is een meisje van 9. Haar vader en broertje zijn gestorven aan aids. Haar moeder en babyzusje hebben de ziekte ook. Abela gaat met haar moeder naar het ziekenhuis, een zware tocht (lopend). Onderweg geeft een toeriste hun geld zodat ze verder met de bus kunnen. In het ziekenhuis blijkt dat daar geen medicijnen zijn en dat men niets voor haar moeder kan doen. Haar moeder sterft en Abela loopt terug naar haar grootmoeder Bibi. Onderweg ziet ze leeuwen, maar die laten haar met rust. Ze realiseert zich dan dat ze wil blijven leven. Als ze bij haar grootmoeder komt blijkt ook haar zusje gestorven te zijn.

Er komt een oom op bezoek, die in Engeland gewoond heeft maar niet de juiste papieren had en daarom het land is uitgezet. Hij heeft een Engelse vriendin meegebracht met wie hij een huwelijk arrangeert om zo alsnog in Engeland te worden toegelaten. Hij wil Abela voor hun kind laten doorgaan om zijn zaak meer kracht bij te zetten (en om haar later misschien te kunnen verkopen als huishoudelijke hulp) en regelt een (vals) paspoort voor haar. Zo komt Abela in Engeland terecht, samen met de vriendin. De oom blijft nog in Tanzania (en zal ook niet meer naar Engeland komen). Abela moet in huis blijven, maar ze wil erg graag naar school en gaat op een dag de straat op. Als ze een school ziet gaat ze met de kinderen mee naar binnen. Het hele verhaal komt uit, de vriendin wordt door de politie meegenomen en Abela gaat naar een pleeggezin waar ze aanvankelijk gepest wordt door de andere pleegkinderen die daar wonen.

Rosa is 13 en woont samen met haar moeder in Sheffield. Ze heeft een prettig leven totdat haar moeder vertelt dat ze een kind wil adopteren. Ze wil graag een meisje uit Tanzania in hun gezin opnemen als zusje voor Rosa. De reden daarvoor zal ik niet verklappen omdat het een kleine verrassing in het boek is. Voor Rosa is het moeilijk om te verwerken dat haar moeder blijkbaar aan haar niet genoeg heeft, maar later wordt ze enthousiast. Er komt geen meisje maar een jongetje, waar ze zich aan gaan hechten maar dat later tot hun verdriet toch weer naar zijn vader terug moet. De lezer voelt het al aankomen: het volgende kind dat bij Rosa en haar moeder komt wonen is Abela.

Ik denk dat het een boek is dat op kinderen (vanaf een jaar of 11, 12) zeker indruk zal maken. Het is prettig geschreven, zonder gewild-populair taalgebruik en de beide meisjes bieden mogelijkheden tot identificatie. Duidelijk wordt hoe ingrijpend aids in Afrika is. Er wordt ook op niet al te explicitiete wijze verteld over Abela's besnijdenis. De moeite die Rosa heeft met de wens van haar moeder om een kind te adopteren is goed mee te voelen. Ik denk dat dit alles veel kinderen aan zal spreken.

Zelf vond ik het een mooi en ontroerend boek, al ergerde ik me een beetje aan de naar mijn smaak wat overdreven positieve toon. Abela is wel érg dapper en iedereen is vol van goede wil en begrip. Maar voor jeugdige lezers lijkt dat me geen bezwaar.