WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

donderdag 10 juli 2008

Een derde plaats
















Foto: DOK Delft

Door 23dingen heb ik het verschijnsel 'web 2.0' leren kennen. Ik was daar niet altijd enthousiast over, maar zoals men weet, ieder nadeel heb zijn voordeel, en dat voordeel was in mijn geval dat mijn belangstelling werd gewekt voor wat wel 'cybersociologie' wordt genoemd: de theorie over de gedragingen van mensen in groepsverband op het web. (Ik bedenk nu ik dit opschrijf dat er dan misschien toch ook zoiets als 'cyberpsychologie' zou moeten zijn, maar daar ben ik nog niks over tegengekomen, wat overigens niets zegt.)

De gewekte belangstelling heeft nog niet veel opgeleverd, maar mijn eerste actie is het lezen van Leven op het net: de sociale betekenis van virtuele gemeenschappen, geschreven door Marianne van den Boomen, dat voor wie dat wil hier te lezen is (zelf heb ik het in gedrukte vorm van de bibliotheek geleend). Het boek is uit het jaar 2000 en doet nu al enigszins gedateerd aan omdat b.v. een fenomeen als Hyves er nog niet in voorkomt, maar ik heb niet de indruk dat het door het ontstaan van Hyves en andere recente 'virtuele gemeenschappen' inmiddels als achterhaald te beschouwen is.

In het boek komen o.a. de zgn. 'derde plaatsen' ter sprake, een door de socioloog Ray Oldenburg in zijn boek The Great Good Place (1989) geïntroduceerd begrip. Hij bedoelt er dit mee:
'Openbare gelegenheden naast de eerste (thuis) en de tweede plaats (werk)'. Hij zegt dat er tegenwoordig steeds minder derde plaatsen zijn, terwijl ze volgens hem fundamenteel zijn voor elke vitale gemeenschap.

Marianne van den Boomen schrijft verder:
Derde plaatsen bestaan uit openbare plekken waar mensen informeel bijeenkomen en waar conversatie de belangrijkste activiteit is. Vaak gaat het om horeca-achtige voorzieningen als koffiehuizen, terrassen, pubs en saloons, maar het kan ook gaan om bankjes op een plein, een buurtwinkel, kapper of wasserij. Niet elke openbare gelegenheid verdient volgens Oldenburg het predikaat derde plaats; daarvoor moeten ze zich wel op neutraal terrein bevinden (niet thuis, niet op de werkplek), als sociale gelijkschakelaars functioneren (iedereen is welkom, rijk en arm praat er met elkaar), een speelse atmosfeer kennen en stamgasten hebben die de toon zetten. Men neemt er de wereld en elkaar door, men beoordeelt wat deugt en wat niet deugt, in een setting waarin het bekende en het nieuwe bij elkaar komen.
Een deel van deze 'derde plaatsen' is in de moderne tijd verdwenen. Van den Boomen schrijft dat 'virtuele derde plaatsen' hiervoor in de plaats kunnen komen en zo de samenhang van de samenleving kunnen bevorderen. Dit dus in tegenstelling tot het idee dat internet zou leiden tot steeds verder gaande individualisering.

Ik vind dit wel een interessante gedachte. Maar ik dacht ook: de bibliotheek (en ik bedoel nu niet de virtuele bibliotheek) heeft natuurlijk ook de mogelijkheid als zo'n derde plaats te fungeren. Het lijkt mij dan ook nuttig om er vanuit de bibliotheekwereld op de juiste momenten op te wijzen hoe belangrijk dergelijke plaatsen zijn als 'sociaal cement', zoals Van den Boomen het noemt, en te laten zien hoe de bibliotheek zo'n plaats is (of kan worden).

Marianne van den Boomen schreef o.a. ook het 'pamflet' What is Web 2.0?

De foto's komen uit DOK Delft's Photostream bij Flickr. Zo te zien is daar in Delft een boeiende & bloeiende 'derde plaats' gecreëerd.













Foto: DOK Delft

6 opmerkingen:

  1. Ha Schrijver,
    Interessant om te lezen over de 'derde plaats'. Ik denk alleen dat een vrtl derde plaats nooit de funktie van een echte derde plaats over kan nemen. Ik zie een vrtl derde plaats meer als aanvulling, een handig extraatje ter vervanging van bijv. de postduif of het ondergrondse-kabel-telefoon-gesprekkennet.
    Groet, Anna

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha Anna,
    Ik heb het boek nog niet uit, dus ik weet nog niet wat de conclusie is. Bovendien vind ik het wel een beetje moeilijk te begrijpen bij eerste lezing. Ik geloof dat de auteur wel degelijk denkt dat 'virtuele derde plaatsen' een belangrijke rol kunnen spelen als samenbindend element in de maatschappij. Misschien komt dat omdat een jaar of 10 geleden dergelijke plaatsen nog wat 'serieuzer' waren dan b.v. Hyves nu. Maar ik weet er onvoldoende van om er veel over te kunnen zeggen. Ik vind het in elk geval leuk om te denken dat de bibliotheek zo'n 'derde plaats' zou kunnen zijn. De bibliobus is het ook denk ik, wat denk jij?
    Groet van schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ha Schrijver,
    Dat de bibliobus een 'echte' derde plaats is zien we iedere dinsdag. De mensen kletsen er naar hartelust, vergeten de tijd en moeten dan vlak voor sluitingstijd nog snel wat boeken bij elkaar zoeken.
    Groet, Anna

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Anna,
    Dat dacht ik al. En juist in dorpen is het misschien wel de enige 'derde plaats' die er nog is, als er ook al b.v. geen bakker meer is. Maar hoe overtuigen we de politici van het belang ervan?
    Groet van schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. schrijverdezes,
    Een boek uit 2000, over zo'n onderwerp? Dit is een geschiedenisboek!! Niks mis mee natuurlijk. Het lijkt mij wel leuk om te lezen met de kennis die je nu hebt na 23 dingen.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha Trash,
    Het is inderdaad te merken dat het boek al al wat ouder is en dat is op zichzelf natuurlijk al interessant want een sociologieboek over de 'echte' wereld is na 8 jaar nog een recent boek te noemen vermoed ik. Maar ook snelle ontwikkelingen zijn soms met oeroude theorieën te begrijpen hopen we dan maar.
    Groet van schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen