Lol in lezen

Ik las ergens, helaas kan ik niet meer terugvinden waar het was, dat uit onderzoek is gebleken dat Nederlandse kinderen vergeleken met leeftijdgenootjes uit andere landen hoog in de lijst staan als naar leesvaardigheid wordt gekeken, maar ver naar onderen als het gaat om plezier hebben in lezen. (Hier staat iets over dat onderzoek, maar dat is niet waar ik het aanvankelijk tegenkwam.)

In het stuk dat ik las stond dat het  merkwaardig is dat goed kunnen lezen maar er niet van genieten  samengaan, omdat het meestal zo is dat kinderen die goed kunnen lezen het ook léuk vinden om te lezen. Bínnen de groep Nederlandse kinderen werkt het wel zo: de beter lezende kinderen houden meer van lezen dan de minder goed lezende kinderen. Maar vergeleken met andere landen gaat het niet op. Elders wordt ondanks een lager leesniveau toch meer plezier aan lezen beleefd dan in Nederland. Althans, dat zou dit onderzoek aantonen

Ik vraag me af wat daar achter zit. Misschien geven Nederlandse kinderen niet zo makkelijk toe dat ze lezen leuk vinden. Vinden ze het stiekem eigenlijk best leuk maar zijn ze bang dat het stom staat om dat te vinden. Moeilijk na te gaan, zoiets.

Of misschien zit lezen hier teveel in de hoek van nuttig en nodig. Misschien dragen school en ouders teveel uit dat lezen goed voor je is, dat je er veel op moet oefenen omdat je anders later niet mee kunt in de maatschappij. Ik las dat prinses Laurentien gisteren in haar toespraak op de Bibliotheektweedaagse zei dat aandacht voor lezen een economische investering is. En natuurlijk heeft ze daar wel gelijk in, maar ik word er toch een beetje treurig van als lezen op die manier wordt benaderd. Voor kinderen lijkt het me in elk geval niet motiverend. Dingen die goed voor je zijn, daar word je meestal niet direct enthousiast van als je bijvoorbeeld tien bent. Tandenpoetsen, op tijd naar bed gaan en je bord andijvie leeg eten, dat doe je toch meer omdat het moet dan omdat je het leuk vindt. En lezen zou daar vind ik niet te veel bij moeten horen. Nog een tijdje lezen als je eigenlijk al zou moeten slapen, dát is toch het ware lezen en een stuk aantrekkelijker dan lezen-omdat-het-moet. Een boek lezen dat te makkelijk of te moeilijk voor je is, dat is soms leuker dan eentje dat precies bij jouw 'leesniveau' past. En voorgelezen worden als je allang zelf kunt lezen, dat kan nog steeds heel fijn zijn.

Als kinderen goed kunnen lezen is dat zonder enige twijfel nuttig en belangrijk, maar als ze er geen plezier in krijgen is er voor mijn gevoel toch iets mis met het leesonderwijs en de leesopvoeding. Je hebt technisch lezen en begrijpend lezen en het is mooi als je daar goed in bent, maar waarom is er niet ook aandacht voor 'genietend lezen'? Want lezen heeft heel wat meer te bieden dan alleen economisch nut. Het zou, vind ik, fijn zijn als alle leesbevorderaars dat beseften en uitstraalden, gewoon omdat ze zelf van lezen houden en vanuit die liefde elk kind de kans willen geven dat ook te gaan doen.

Naschrift. Nou heb ik de prinses toch onrecht gedaan. Toen ik bovenstaand stukje schreef ging ik af op een twitterbericht dat gisteren voorbijkwam vanuit de Bibliotheektweedaagse. Ik maakte wel een linkje naar de toespraak, maar die had ik nog niet gelezen. Dat deugt natuurlijk niet, ik geef het toe. In de tekst van de toespraak (ik weet niet of het ook letterlijk zo gezegd is) staat dit:

Ja, lezen gaat natuurlijk over plezier. Het gaat ook over persoonlijke verrijking. Maar waarom proberen we niet meer inzicht te krijgen in de economische rendementen van lezen en schrijven?

En daar valt niks op aan te merken, lijkt mij.

Naschrift 2. Ik heb alsnog (dankzij een  reactie van Annelies Karelse) gevonden waar ik het bericht oorspronkelijk las: op Leesmonitor.


Schilderij: Charles Hopkinson (1869- 1962), Maly and Happy Hopkinson, Reading, Age 10 and 12, 1912