Immer balend

 





Mij is zo'n veertig jaar geleden eens uitgelegd waar de term 'ergens van balen' vandaan komt. Het was een dienstplichtig soldaat (die had je toen nog) die het me vertelde, ik vermoed omdat het destijds een populaire uitdrukking was in het leger. En het is een standvastige uitdrukking gebleken, want wie zegt nooit eens 'daar baal ik van'? Misschien weet verder iedereen het, maar ik wist het toen niet: 'balen' komt met enkele tussenstappen van 'ergens tabak van hebben'. Dat werd versterkt tot 'ergens balen tabak van hebben', vervolgens verdween de tabak en werd het 'ergens de balen van hebben' en dat werd weer 'ergens van balen'. Dus: ik heb er tabak van - ik heb er balen tabak van - ik heb er de balen van - ik baal ervan. En ook 'ik baal' is mogelijk. Tot zover kan ik het volgen, maar waar slaat 'ik baal als een stekker' op? Dat weet niemand, althans op internet kan niemand het verklaren, ook Ewoud Sanders niet, bij wie ik het tabakverhaal terugvond. Onze Taal ziet het als een variant op 'balen als een stier'. Maar dan blijft het voor mij toch nog de vraag hoe je van stier op stekker komt. Waar die stier vandaan komt lijkt me net zo min uit te leggen.

'Ergens tabak van hebben' schijnt ironisch bedoeld te zijn, want tabak was ten tijde van die uitdrukking juist iets fijns om te hebben. Maar als je ergens tabak van had was dat negatief bedoeld. Wat is taal toch wonderlijk.

De 'baaldag' overigens, die heeft het niet gered. Dat zou ooit een vrije dag worden die je kon opnemen als je geen zin had om te werken en niet wilde liegen dat je ziek was. Ik weet niet of die mogelijkheid ooit ergens echt is ingevoerd, maar nu hoor je er in elk geval nooit meer over. Al wordt er natuurlijk nog volop gebaald op het werk.

Foto hier gevonden.