WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

dinsdag 25 augustus 2009

Gastcolumn: Boekenbonnetjes



















Alweer bijna een jaar geleden schreef Tachtigplusser een gastcolumn over het letterdoosje. Vandaag opnieuw een bijdrage van zijn hand:


Boekenbonnetjes

Op 2 augustus jongstleden publiceerde 'Schrijverdezes' het stukje 'Dankzij internet'. Het plaatje dat daarbij geplaatst was, trok onmiddellijk mijn aandacht. Ik meende het tafereeltje uit eigen waarneming te kennen. Ik bleek me te vergissen. De foto was in 1915 ergens in Hongarije gemaakt. En hoewel ik wel oud ben, zó oud ben ik nou ook weer niet. Mijn vergissing was echter wel te begrijpen. Het plaatje had namelijk gemakkelijk in de twintiger of begin dertiger jaren van de vorige eeuw in ons eigen land gemaakt kunnen zijn.

Hoe mooi en eigenlijk ook wel ontroerend de foto is, ik heb sterk het vermoeden dat er voor geposeerd is. Kinderen die in dergelijke omstandigheden opgroeiden, hadden over het algemeen geen boeken. En zo ze er al een hadden, dan moet dat zo'n kostbaar bezit geweest zijn dat het zeker niet mee naar buiten genomen was. Ik spreek uit ervaring. Bij ons thuis, in de crisisjaren ten tijde van Colijn, was er echt geen geld voor boeken. Mijn moeder las graag. Iedere week haalde ze een of twee boeken uit de plaatselijke Nutsbibliotheek. Die bibliotheek was ondergebracht in een kleuterschool en was één avond per week gedurende twee uur geopend. Ze werd gerund door een paar vrijwilligers. Mijn moeder vond het ook belangrijk dat haar kinderen boeken zouden gaan waarderen. En dus spaarde ze ijverig bonnetjes en punten waarop kinderboeken verkregen konden worden. Uiteraard moesten die punten voorkomen op artikelen die ze toch nodig had. Maar het merk was dan minder belangrijk. Zo dronken wij bijvoorbeeld Van IJsendijk's koffie en thee, een merk dat vrij onbekend was. Maar op de pakjes zaten bonnetjes die gespaard konden worden voor boeken van de destijds bekende kinderboekenschrijver G.Th. Rotman.

Van Rotman bezaten we drie boekjes: De apenstreken van Bobby, Mijnheer Pimpelmans en zijn auto en De luchtreis van de Pegasus. Van de laatste twee herinner ik me niet veel meer. 'Bobby' was echter op rijm geschreven en dat bevordert het onthouden. De boekjes werden door mijn oudere zusje vele malen voorgelezen en zo werden 'de apenstreken' er als het ware ingeslepen. Dat voorlezen ging overigens nogal stuntelig. Mijn zusje kon zelf ook nog maar nauwelijks lezen. Soms verwaardigde een buurmeisje zich een poosje voor te lezen. Die zat al in de tweede klas van de mulo en werd door ons dus met ontzag bekeken en beluisterd. Het viel namelijk op dat ze sommige moeilijke woorden heel anders uitsprak dan mijn zusje! Van 'Bobby' kan ik door het vele voorlezen nog hele stukken uit mijn hoofd opzeggen.

Beschuit en ontbijtkoek aten we van Paul C. Kaiser ('Paula'). Op die manier kwam de eerste trilogie in ons bezit: Benito de jonge zwerver, in drie delen dus. De boeken waren geschreven door niet minder dan de toen erg bekende jeugdboekenschrijver C. Joh. Kieviet. Het verhaal ging over een weesjongen die met zijn ezeltje rondtrok en zijn kostje opscharrelde door op zijn fluit te spelen. Gelukkig ontfermde later een schatrijke heer zich over hem en nam hem mee op verre reizen. De fabrikant had een en ander handig bekeken. De plaatjes voor het boek zaten bij de beschuit verpakt en die stimuleerden weer om verder te sparen voor de boeken zelf.

Gelukkig spaarde de familie van mijn moeder ijverig met ons mee. Anders was het nooit gelukt al die boeken in ons bezit te krijgen.

In die tijd lazen we het dagblad De Standaard. Daarin stond (dagelijks, wekelijks?) een vervolgverhaal van W. G. v. d. Hulst: In de soete suikerbol. Het verscheen in wat tegenwoordig de stripvorm zou heten. Mijn moeder knipte alle afleveringen netjes uit en plakte ze in een schrift. En zo ontstond voor ons weer een leuk boekwerk!

Ook de klassieker Het tovervisje (Piggelmee) behoorde tot ons boekenbezit. Voor dat boek kon gespaard worden met punten van Van Nelle. Nou kan je natuurlijk niet gelijk Van IJsendijk en Van Nelle drinken. Een kinderloze kennis van ons gezin spaarde de punten voor Piggelmee en deed ons het boek cadeau. Een kostbaar geschenk! Ook Piggelmee stond op rijm en zodoende kan ik ook van Het tovervisje nog hele stukken reciteren!















Een kostbaar geschenk, schreef ik. En nou ben ik weer bij het begin van mijn verhaal. Je gelooft toch niet dat je zoiets zomaar mee naar buiten nam om daar op de rand van de stoep met niet al te schone buurkinderen in te gaan zitten kijken? En dus: echt een heel mooi plaatje. Maar wel geposeerd!

Tachtigplusser.


Plaatjes gevonden via Google-afbeeldingen.

14 opmerkingen:

  1. @Tachtigplusser
    mooie gastcolumn. Ik ben iets jonger (denk ik) maar die Piggelmee leerde ik kennen via mijn oma. Zij las mij daaruit voor. Bewaar ik hele goede herinneringen aan.

    @Schrijver
    welkom terug. Fijne vakantie gehad?

    groetn Wies

    BeantwoordenVerwijderen
  2. En dan was er nog Tielse Flip van de bonnetjes op de jampotjes van Hero. En veel later nog Ibbeltje van Annie M.G van de Venz hagelslag.Jammer eigenlijk dat dit fenomeen; boeken sparen bij totaal andere producten- niet meer schijnt te bestaan. Waarom kun je eigenlijk geen boeken kopen met al die nutteloze Airmiles of Rentepunten van de ING? En al die domme spaaracties van de grootgrutters; die zouden toch best eens boekenbonnen op kunnen leveren !

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dag Wies,
    Kinderen houden van eindeloos herhalen. Jouw oma zal Piggelmee dan ook wel vaak voor hebben moeten lezen. Waarschijnlijk kun je nu dus nog gemakkelijk aanvullen:
    In het land der blonde duinen
    -en niet heel ver van de zee-
    woonde eens..........

    Dank voor je reactie!
    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dag Festina,

    Dank voor je waarderende woorden!

    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Dag Ria!

    Tielse Flipje ben ik inderdaad vergeten te noemen. Daar werd bij ons thuis wat later ook ijverig voor gespaard. Ibbeltje is (ver) na mijn tijd!
    Jouw suggesties voor een andere en betere besteding van de huidige bonnetjes en punten is me uit het hart gegrepen.

    Dank voor je reactie.

    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  6. @ Tachtigplusser,
    Bedankt voor het mooie verhaal. Wonderlijk dat zoveel mensen die verhalen nog herinneren. Ik heb dat helaas niet, ik herinner me alleen het leesplezier dat het me opleverde.
    Wat betreft de (geposeerde) foto; er zijn kinderen die heel ver gaan om een boek te bemachtigen. Lees over zo geval maar eens de 'Boekendief' van Zusak.

    @Schrijver,
    Blij dat je er weer bent!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @ Allen,
    En dan vergeten we nog de Verkade-albums. Misschien niet echt 'leesboeken', maar ongewtijfeld wél een kostbaar bezit voor velen.
    Dat je geen boeken kunt kopen met Airmiles e.d. zou kunnen liggen aan de wet op de vaste boekenprijs. Ik heb daar onvoldoende verstand van om er iets over te kunnen zeggen. De boeken waar je vroeger voor kon sparen waren speciaal geschreven voor dat doel en verder nergens te koop. Ze hadden ook meestal een reclame-ondertoon. Als kind had ik dat helemaal niet door: ik kwam er b.v. pas veel later achter dat in de boeken van Piggelmee flink reclame wordt gemaakt voor Van Nelle. Eigenlijk overbodig, want wie de punten gespaard had wás al klant.
    Als de ING-Bank een auteur opdracht zou verstrekken om een exclusieve uitgave te schrijven die je met rentepunten zou kunnen kopen, dat zou inderdaad leuk kunnen zijn!
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  8. .......Piggelmee.
    het waren heel, heel, heel kleine mensjes en ze woonden vreselijk rot (?) want ze hadden geen huisje in een oude Keulse pot.

    ik weet niet zeker of dit helemaal goed is, maar dit is wat ik mij nu weet te herinneren.
    en helaas voor mij... niet in de Keulse pot die bij mijn oma in de kelder stond. Zelfs geen familie...

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Dag Wereldvansofie!

    Jij herinnert je alleen het leesplezier dat die boeken je gaven. Bij mij is dat vooral het voorleesplezier, het plezier van het eindeloos (en vaak ademloos) luisteren naar een vertrouwde stem (en een ook dikwijls allang bekend verhaal!).
    Overigens weet ik niet of er tussen leesplezier en voorleesplezier veel verschil is, zij het dat door bij het voorlezen vaak hetzelfde te horen de verhalen kennelijk beter beklijven.

    Hoe dan ook:

    Dank voor je reactie!

    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Nogmaals: dag Wies!

    Je citeert bijna correct. Vreselijk rot was : vreselijk lot.
    En : want ze hadden heel geen huisje. Dat woord 'heel'is kennelijk nodig voor het ritme.

    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Dag tachtigplusser,
    leuke, nostalgische column! Heerlijk, die boeken. Ik, zestigplusser, heb er nog eentje van en er later twee op de rommelmarkt "teruggekocht", want onze boeken gingen naar jongere nichtjes en neefjes als wij er, naar de mening van onze ouders, te groot voor waren geworden. Voorlezen..., wat een verwennerij! De luisterboeken de een goede bekende van me wegens voortschrijdend gezichtsverlies via de blindenbieb las, las ik soms stiekem ook.

    Dag schrijver, fijn dat je terug bent en nog wel met zo'n superfoto, volgens mij niet geflickerd maar geïckerd.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dag AvA,

    Leuk je eens op een ander 'podium' te ontmoeten. Leuk; de Belgen wordt geadviseerd voortaan 'plesant' te zeggen. En ik moet zeggen dat klinkt inderdaad plesanter!

    Leuk (plesant) ook dat ik zoveel oude herinneringen bij verschillende mensen heb opgeroepen. Ik denk dat hele generaties opgegroeid zijn met Piggelmee en het door Ria genoemde Tielse Flipje.

    Dank voor je reactie.

    H.gr. 80+

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Dag AvA,
    Over 'geïckerd' moest ik even nadenken... Leuke vondst!
    Dat 'terug zijn' is nog maar betrekkelijk. Wel aan het werk, maar van bloggen komt nog niet veel.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen