Bekentenis

Rutger Kopland is dood. En ik ga iets bekennen: ik hou van hem. Ik bedoel van zijn gedichten. Ik heb ze overigens niet eens allemaal gelezen. Een deel van zijn bundels heb ik in mijn bezit. Het orgeltje van Yesterday kreeg ik voor mijn 24e verjaardag, Al die mooie beloften heb ik zelf gekocht, de rest dank ik aan het afschrijfbeleid van de bibliotheek.

Kopland is een van de weinige dichters van wie ik regels uit mijn hoofd ken en die ik een enkele keer citeer in een gesprek of een mail. Vanmorgen heb ik her en der wat in zijn bundels zitten lezen, sommige gedichten waren me zeer bekend, andere waren (of leken) nieuw voor me. Het meeste van wat ik las beviel me en sprak me meteen aan. En daar heeft mijn 'ik ga iets bekennen' mee te maken. Ik heb het nooit voluit durven toegeven, dat ik van Kopland hield. Want ik had wel eens opgevangen dat Kopland eigenlijk een beetje te simpel is, te begrijpelijk, te sentimenteel misschien ook. Dat het te veel poëzie voor de massa is. En ik schaamde me dus een beetje dat ik het eigenlijk best mooi vond en dat ik het wel fijn vond dat ik het meteen begreep (of dat althans dacht).

Maar nu ben ik die schaamte voorbij. Dat komt omdat iemand, nog niet zo lang geleden, tegen me zei: het gaat er bij poëzie om wat het voor jóu betekent. En zo is het natuurlijk. (Die iemand had trouwens Kopland in de kast staan, samen met schrijvers die ik erg moeilijk vind, zoals Nabokov, dus dat hielp wel.) En ik word steeds ouder en dan kan het je gelukkig ook steeds minder schelen wat 'men' van je denkt.

Het orgeltje van Yesterday verscheen in maart 1968. Ik was toen 15. Er stond een recensie in de NRC, waarin het gedicht Brief uit het beloofde land in zijn geheel was opgenomen. Of ik toen vaker recensies las of dat het toevallig was weet ik niet meer, maar ik weet nog goed dat ik die recensie las en dat het gedicht me hevig trof. Dat het me zo lang is bijgebleven zegt iets over de indruk die het op me maakte en dat ik (veel) later poëzie ben gaan lezen kan wel eens mede aan deze ervaring hebben gelegen, al weet je zoiets natuurlijk nooit.

En die laatste regel, 'het beloofde land is verboden', die heeft misschien wel mijn hele levensgevoel bepaald. Ook dat is niet te zeggen. Maar onmogelijk lijkt het me niet.



BRIEF UIT HET BELOOFDE LAND

Je kunt gaan waarheen je wilt
maar er zit al weer zoveel terugkeer
in iedere stap en plaatsen van oud zeer
liggen in ieder landschap.

Ik moet al bijna weer huilen
als de avond in het dal warm
en volmaakt uit de bomen valt
alsof je voorgoed met de dingen
zou kunnen verdwijnen.

Hoe moet ik dat noemen liefje,
het doet niet zoveel pijn om pijn
te zijn, het maakt je niet blij
genoeg om blij te zijn.

Het beloofde land is verboden.


Rutger Kopland, uit: Het orgeltje van Yesterday, 1968


Foto hier gevonden.