WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

woensdag 15 juli 2009

Oud en out


















Onderstaande regels, afkomstig uit een een krantenartikel, las ik ruim een week geleden in een stuk dat ZB Digitaal wijdde aan het weggooien (of verkopen) van oude boeken, n.a.v. de plannen van de Bibliotheek van Zeeuws Vlaanderen. Daar zal bij een saneringsronde de collectie met ongeveer een derde worden ingekrompen.

Volgens directeur Rudi Crombeen gaat het overigens om boeken die oud zijn, er smoezelig uit zien en toch niet meer gelezen worden. "De boeken zijn niet verdwenen", neemt Crombeen de mogelijke ongerustheid van lezers weg. "Als mensen ze willen lezen kunnen ze de betreffende titels altijd nog reserveren via internet. De boeken blijven dus beschikbaar, maar niet in de rekken."

Ik heb hier een beetje moeite mee. Dat boeken die oud zijn en er smoezelig uitzien minder gelezen worden dan net aangeschafte frisse boeken geloof ik onmiddellijk. En dat je in een bibliotheek regelmatig wat moet weggooien lijkt me duidelijk, want op een keer zijn je kasten vol. (In dit geval ging het er overigens om dat er ruimte vrijkwam voor meer computers, 'om de verdergaande digitalisering van de bibliotheek gestalte te geven', wat me, in elk geval zoals het er staat, onzin lijkt, maar dat is iets anders.)

Maar dat een boek oud en smoezelig is, lijkt mij op zich nog niet voldoende reden om ook de titel uit je collectie te verwijderen. Als je vindt dat die titel eigenlijk in jouw bibliotheek voor het grijpen hoort te staan, dan zou je ook kunnen besluiten hem opnieuw aan te schaffen in een frissere staat, 'zo goed als nieuw' bijvoorbeeld, als het boek niet meer écht nieuw te koop is. Bij heel veel titels zal dat zeker lukken. Het is hiervoor natuurlijk wél nodig dat er wordt nagedacht over wat een bibliotheek in huis zou moeten hebben. Als we daarvoor naar het retail-concept grijpen zullen er waarschijnlijk niet veel oude boeken vervangen worden en hebben we binnen de kortste keren de fris-dynamische /treurige (doorhalen wat niet verlangd wordt) uitstraling van de stationsboekhandel. Maar wie weet wil men niet overál een Bruna-bieb en wordt er nog ergens nagedacht over wat wij de lezer nog meer te bieden hebben dan bestsellers?

Ik schreef een keer, na een bezoekje aan DOK Delft, dat ik vind dat er eigenlijk geen Rainbowpockets in een bibliotheek horen te staan. Ik vind ook dat er zo min mogelijk oude, smoezelige boeken in een bibliotheek horen te staan. Maar collecties opfrissen door oude boeken weg te gooien om geen andere reden dan dat ze oud zijn, dat bevalt me niet.

Ja, ik weet dat er nog een tweede reden genoemd wordt: die boeken worden niet meer gelezen. Daarover een volgende keer.


Foto: Flickr, gemaakt door: Kyle Slattery

16 opmerkingen:

  1. Afgezien van de meningen hierover denk ik dat het in de nabije toekomst steeds vaker zo zal gaan. Het is ook een kwestie van prioriteiten.
    Wij hebben bijvoorbeeld de complete NL wetgeving op papier, in het magazijn, maar nu die collecties geheel gedigitaliseerd worden en in fysieke vorm nauwelijks geraadpleegd, is het de overwegen van het saneren waard.

    Het magazijn raakt vol inderdaad en andere bibliotheken bewaren de titels ook. Het is altijd maar de vraag hoeveel bibliotheken een zelfde exemplaar moeten bewaren en conserveren als IBL goed werkt. Conservering en opslag kost de belastingbetaler ook veel geld tenslotte...

    Ik herinner me van oude discussies online dat er ook al stemmen opgaan voor een groot magazijn voor heel nederland (naast die van de KB natuurlijk, die meer dient voor het bewaren an sich, niet voor het lenen en lezen)

    Ben benieuwd hoe het collectielandschap er over 25 jaar zal uitzien...

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ha schrijver, Je zou bij een UB moeten werken, daar hebben ze tenminste een bewaarplicht. Heerlijk!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ha Edwin,
    'Afgezien van de meningen hierover'
    Ja, zo zal het wel gaan. In elk geval afgezien van míjn mening hierover.
    Over 25 jaar... Ik hoop dat ik het nog meemaak en dat we het er dan nog eens over kunnen hebben.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ha Festina,
    Die bewaarplicht spreekt me wel aan, maar ik ben helaas niet voldoende gekwalificeerd voor een UB (geen bibliotheekopleiding, geen academische titel).
    Ik vind overigens dat de OB-en zich ook eens zouden moeten beraden op hun bewaarplicht. Het is me wat ál te gemakkelijk, dat 'De openbare bibliotheek heeft geen bewaarfunctie', dat men blijkbaar op de bibliotheekopleiding heeft geleerd en dat nu als een soort mantra wordt gebruikt.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik ben het daar niet mee eens hoor, met dat mantra. Ik kan niet voor alle bibliotheken spreken maar ik weet wel dat er zeer zorgvuldig mee wordt omgegaan door de meeste collectioneurs. Boeken worden echt niet zomaar afgeschreven.

    Ik zal van de week eens navragen hoe de verhoudingen liggen tussen alles wat jaarlijks wordt aangeschaft, bewaard en verkocht. Er zijn in ieder geval strenge regels weet ik nog uit de tijd dat ik nog collectievorming deed.

    WB-titels gaan na vijf jaar naar het magazijn, tenzij ze nog regelmatig geleend worden of een naslagfunctie hebben. Van de OB-boeken gaat het ook nog vaak om reisgidsen, softwareboeken, enz: titels die snel verouderen.

    Als er strijd is gaat het er vaak juist om dat collectioneurs moeite hebben met afschrijven. Sommige mensen bewaren het liefst alles :-)

    Daarnaast is het overigens ook nog zo dat de boeken die wel worden afgeschreven maar niet worden verkocht naar een kerkelijke stichting gaan, waar ze vervolgens weer worden gebruikt in allerlei tehuizen etc.

    Veel boeken hebben meerdere levens.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ha Edwin,
    Alleen maar fijn om dit te lezen. Mijn indruk van een 'mantra' is ontstaan omdat ik de uitspraak 'de bibliotheek heeft geen bewaarfunctie' verschillende keren te horen heb gekregen als ik sputterde bij het afschrijven van boeken waarvan ik vond dat we ze zouden moeten houden. Omdat ik het van verschillende kanten heb gehoord is bij mij de indruk ontstaan dat het iets was dat je (vroeger) op de bibliotheekopleiding leerde. Ook voelde het alsof saneren iets is dat je niet aan amateurs (zoals ik) kunt overlaten omdat die veel te sentimenteel zijn over 'ouwe boeken'.
    Maar misschien, en dat hoop ik dan maar, is mijn ervaring niet representatief. Ik werk ook niet bij een gewone bibliotheek natuurlijk.
    Dat reisgidsen e.d. snel worden afgeschreven begrijp ik. (Dat ze überhaupt worden aangeschaft begrijp ik overigens veel minder.)
    Dat de ZB afgeschreven boeken verkoopt of weggeeft vind ik heel goed. Ik heb al heel veel boeken in de oud-papiercontainer zien verdwijnen en vind het nog steeds geen prettig gezicht. Maar daaraan kun je weer zien hoe sentimenteel ik ben ;-)
    Dat boeken meerdere levens hebben bevalt me in elk geval een stuk beter.
    Groet, schrvrdzs
    p.s. Ook nog een vraag waaruit mijn gebrek aan bibliotheekkennis blijkt: wat zijn WB-boeken? Staat die W voor wetenschappelijk?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. een groot deel van mijn dagelijkse beslommeringen op de werkvloer bestaat er in de oude en smoezelige en ongelezen boeken op te sporen, af te voeren, her aan te kopen of aan stukken te rijten - it's part of the job, dit doe je in een bibliotheek elke dag: een boek is beschadigd, je kijkt of het al dan niet vervangen moet worden, je vervangt het - er verschijnt een herdruk van een titel, je kijkt of je daar iets mee aan kan vangen en je koopt al dan niet die herdruk, enzoverder - het verbaast me dan ook nogal dat een goed functionerende bibliotheek alleen door het uitfilteren van de oude en smoezelige en ongelezen boeken in staat is om, bovenop het gebruikelijke verlies, 1/3 van haar collectie te verwijderen

    overigens over de bewaarproblematiek bestaan hier in Vlaanderen (summiere) afspraken - Antwerpen bewaart het ene, Gent bewaart het andere, Brugge nog iets anders (en soms - want we zijn openbare instellingen - bewaren sommige bibliotheken hetzelfde en er zijn natuurlijk ook enkele collecties die (voorlopig?) helemaal niemand verzamelt .. tsja ...)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @Schrijver: vergeef me het gebruik van die afkorting. Daar mopper ik zelf ook altijd op. WB staat voor Wetenschappelijke Bibliotheek inderdaad, als tegenhanger van de OB. De Zeeuwse Bibliotheek heeft beide functies omdat we ook een WSF-bibliotheek zijn (bibliotheek met een Wetenschappelijke SteunFunctie)

    En die reisboeken vallen inderdaad in de categorie snel afschrijveen maar ook in de categorie enorm populair. Van die boeken die veel mensen niet graag zelf kopen. Net als de boeken waarmee je het theorieexamen voor je rijbewijs kunt oefenen e.d....

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Schrijver,
    Ik denk dat een misverstand is: óf de directeur heeft de journalist onderschat óf de journalist heeft het verkeerd samengevat.
    Het klinkt namelijk als een nogal slap excuus dat ze alleen de smoezelige boeken hebben afgeschreven. Dat lijkt minder erg en dat snappen "de mensen" wel, dat ze die boeken wegdoen. Want zoals Occy al zei: als de collectie een beetje behoorlijk is bijgehouden kan het nooit zo zijn dat 1/3e deel smoezelig is.
    Blijkbaar durfde deze directeur niet gewoon te vertellen dat hij vindt dat er minder boeken nodig zijn in zijn bibliotheek.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Dag Occy,
    Dank voor de uitleg over je werkzaamheden. Het klinkt alsof er over elke aanschaf en elke afschrijving wordt nagedacht en zo hoort het ook, lijkt mij. Ik heb verschillende saneringsrondes zien uitvoeren waarin uitsluitend de leeftijd van het boek telt: (10 jaar oud (of zelfs 5), weg ermee. Dat heeft te maken met afspraken, maar ik hou er toch niet van.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Ha Edwin,
    Het is je vergeven, voor nu en alle volgende keren. Ik hoor het te weten, en anders vraag ik het.
    Wat betreft reisboeken en theorie-examenboeken: wat kost een reis en wat kosten rijslessen? Als je dat kunt betalen kun je ook die boeken betalen. Ik vind dan ook dat die niet, betaald met 'gemeenschapsgeld' in de bibliotheek horen. Misschien is dit kortzichtig, maar voorlopig denk ik er zo over.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Ha Tenaanval,
    Wat in de krant staat klopt wel vaker niet, dus dit klopt misschien ook wel niet. Die directeur had overigens nóg een argument voor het saneren. Daar wil ik vandaag of morgen nog iets over schrijven.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Schrijver,
    Dat had ik wel gezien hoor, dat andere argument, maar ik wilde je het gras niet voor de voeten wegmaaien. Ik wacht de volgende post graag af...

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ha Tenaanval,
    Hij staat er inmiddels. Ik neem aan dat jij dit ook bedoelde, want zó lang is dat artikel nou ook weer niet. Toch hoop ik er nóg een postje uit te halen... Inspiratiegebrek, weetjewel.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Schrijver,
    Ik dacht dat jij doelde op "die boeken worden niet gelezen". Want dat mag toch niet de enige reden zijn dat je iets afschrijft?
    Maar het certificeringsverhaal is wel heel raar inderdaad.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ha Tenaanval,
    Over dat 'niet gelezen worden' wil ik het inderdaad ook nog hebben, zoals ik gisteren al aankondigde. Het artikeltje is een goudmijn voor een blogger die stof zoekt.
    Wat die certificering betreft dacht ik eerst dat de journalist het wel verkeerd begrepen zou hebben, maar dat leek me eigenlijk toch onwaarschijnlijk. Anderzijds kan ik me ook weer moeilijk voorstellen dat die directeur het zo gezegd heeft, maar het stáát er in elk geval wel.
    Groet, schrvrdzs

    BeantwoordenVerwijderen