Nieuw, dus beter

Op Volkskant.nl staat een artikel over de bibliotheek. Daarin wordt een woordvoerster van de Vereniging Openbare Bibliotheken geciteerd:

'We kijken hoe we de bibliotheek aantrekkelijk kunnen maken en hoe we kunnen zorgen dat mensen langer binnenblijven. Dat doen we onder meer door meer actueel aanbod te hebben, terwijl oude boeken sneller van de plank verdwijnen. Het aanbod moet gaan lijken op dat van een boekenwinkel.'

En toen dacht ik: nee! dat moet helemaal niet! Althans, ík zit er niet op te wachten. Al is het nog wel de vraag wat voor boekwinkel dat zou moeten zijn, waar de bibliotheek op moet gaan lijken. De Bruna? Of meer iets als die boekhandel die pas in de NRC stond, Schimmelpenninck? Het laatste model zou mij meer aantrekken dan het eerste, al besef ik dat het voor een openbare bibliotheek te 'elitair' is.

Maar het grote verschil tussen de bibliotheek en de boekhandel zou, vind ik, moeten zijn dat je in de bibliotheek boeken kunt vinden die in de boekhandel niet meer te krijgen zijn. Vroeger was dat inderdaad zo, maar het is minder en minder het geval. 'De bibliotheek heeft geen bewaarfunctie,' zeggen bibliothecarissen soms. Dat zal wel zo zijn, en het is natuurlijk onmogelijk om alles te bewaren, want dan kan er op een keer niks nieuws meer bij. Maar het komt er in de praktijk vaak op neer dat boeken die ouder zijn dan tien jaar uit de collectie verdwijnen.

Ik sprak een paar jaar geleden een bibliothecaris die een tijdje thuis had gezeten omdat haar baas had gezegd: ik geloof dat jij het niet zo goed meer aankunt, ga maar een poosje uitrusten. Er zal vast nog meer aan de hand zijn geweest, maar de aanleiding was als volgt. Er kwam een mevrouw in de bibliotheek die net een bekende Nederlandse schrijver, ik weet niet meer welke het was, maar laten we zeggen Jan Siebelink, ontdekt had. Ze wilde nu ook graag zijn oudere werk lezen maar kon het niet vinden. De bibliothecaris die mij dit vertelde had het nagekeken voor die mevrouw en toen ontdekt dat de oudere titels van Siebelink waren afgeschreven door een van haar collega's. En toen werd ze zó ontzettend kwaad dat haar baas vond dat ze thuis maar moest gaan bijkomen.

De Centrale van Bibliotheek Rotterdam, waar ik wekelijks kom, heeft het lang volgehouden om ook oudere titels op de plank te hebben. Maar sinds enige tijd heeft ook daar de retailgedachte ingang gevonden en is er drastisch gesaneerd om de boeken op de bovenste planken frontaal te kunnen presenteren. Want daar gaan de mensen meer door lenen, snapt u? En daar doen we het toch allemaal voor. Al zei ook iemand die er werkt en die ik ken tegen me: dit is toch geen bibliotheek meer?! Ik merkte dat bijvoorbeeld een heleboel titels van Knut Hamsun, die ik het afgelopen jaar gelukkig net allemaal gelezen had, verdwenen zijn. Er staan alleen nog wat herdrukken van hem, want die zijn nog geen tien jaar oud. Ik ben onlangs begonnen Paul Auster te lezen, die schrijft al een jaar of veertig. Het valt me niet eens tegen wat ik kan vinden, moet ik zeggen, maar mijn eerste aanvraag is al onderweg: een ouder boek van hem moet via het Interbibliothecair Leenverkeer uit Haarlem komen.

Ik begrijp heus wel dat niet elke bibliotheek alles kan hebben. Maar een grote bibliotheek als de Centrale van Rotterdam, zou die nou niet gewoon het complete werk van alle grote schrijvers in huis kunnen hebben? Een soort canon? En dan bied ik me graag aan als vrijwilliger om al die titels tweedehands en 'in goede staat' op te sporen.

Dat de bibliotheek op een boekhandel zou moeten lijken, daar maak je mij als lezer dus zeker niet blij mee. Misschien zou het concept van de toekomstige combinatie Selexyz/DeSlegte dan nog het beste voorbeeld zijn, daar verkopen ze tenminste ook oude boeken.


Foto van De Nieuwe Bibliotheek, Almere, gevonden op Flickr, gemaakt door Hotfield.