WELKOM OP MIJN WEBLOG

Dit blog is in de loop der jaren veranderd. Ooit ging het vooral over de bibliotheek, nu gaat het meer over lezen en taal. (Wie denkt: de bibliotheek gaat toch óók over lezen en taal, ziet dat anders dan ik.) Ooit werd het elke dag bijgehouden, nu minder regelmatig. Wat hetzelfde gebleven is: opmerkingen zijn van harte welkom.

dinsdag 31 maart 2009

Boek&bieb 13





















Foto hier gevonden.

In Het vergeten seizoen van Peter Delpeut wordt het verhaal verteld van pastoor Peters die, in het midden van de 19 eeuw, onderzoekt of de stigmata die een meisje in een dorpje in het oosten van Nederland elke vrijdagmiddag vertoont een wonder zijn, of bedrog. De ongelovige dokter Wessels laat de pastoor soms achter in zijn bibliotheek met controversiële boeken.

Hij wil me testen, dacht pastoor Peters dan, maar wat hij niet weet is dat ik de meeste van deze boeken van voor naar achteren heb gelezen. Wat je bestrijdt, moet je beter kennen dan je vijanden, had hij geleerd. De bibliotheek van het Vaticaan, zijn standplaats van vele jaren, bezat alles wat verboden was. De bibliothecaris van dienst overhandigde het boek met een blik van verstandhouding waarvan pastoor Peters nooit helemaal zeker wist wat die betekenen moest. Hij tekende een ontvangstbewijs waarin hij aangaf dat hij een verweerschrift in voorbereiding had en nam het boek mee naar de leeszaal, waar tussen als die ijverig studerende priesters een stilzwijgend kabaal van verboden denkbeelden opsteeg. Pastoor Peters had zich er met scholastisch plezier aan overgegeven: niets zo aangenaam als een scherp geformuleerde dwaling.

maandag 30 maart 2009

Wat ik lees

Af en toe vraag ik me af waarom ik eigenlijk lees en of ik het niet net zo goed kan laten. Veel boeken vallen tegen en ook van de mooiste boeken onthoud ik bijna niks. Maar vanmorgen in de trein, tussen Leiden en Hoofddorp, wist ik het ineens weer. Ik ben een van de delen uit de serie 'Oorlogsdomein' aan het lezen: Houten kruisen van Roland Dorgelès. Evenals Het vuur van Henri Barbusse en Geslacht van Frederic Manning, twee prachtige boeken uit dezelfde serie, gaat dit boek over de Eerste Wereldoorlog. En ook dit boek is bijzonder goed.

Vanmorgen, in het kwartier tussen Leiden en Hoofddorp, las ik het verslag van een aanval. Het bekende verhaal uit WO I: vele honderden (misschien wel duizenden) mannen worden opgeofferd om een paar honderd meter terreinwinst te boeken. De verteller in het boek is een van de overlevenden en vertelt hoe het geweest is. Natuurlijk kun je het je totaal niet indenken, maar toch heb je even het gevoel dat je dat wel kunt. Je denkt heel even te begrijpen hoe de vijf seconden tussen de ene granaat en de andere een verhevigd gevoel van leven kunnen betekenen. Je ziet heel even het slagveld vol doden voor je en beseft een heel klein beetje van wat de mannen die daarheen gejaagd worden gevoeld moeten hebben.

Dát is literatuur en daarom lees ik: om even door de taal te worden meegevoerd naar een onbekende wereld en zowel gegrepen te worden door het verhaal als door precies de juiste woorden waarmee het verteld wordt. Ook al gebeurt het maar zo af en toe, het maakt het lezen van veel middelmatigs toch de moeite waard. Want wie nooit leest, zal ook nooit op iets prachtigs stuiten.

De drie boeken die ik in dit stukje noem beveel ik ten zeerste ter lezing aan.

zondag 29 maart 2009

2009













Via de zijbalk van ZB Digitaal (in de rubriek 'Bibliotheeknieuws') vond ik dit berichtje:
















Ik klikte er op vanwege het nostalgische 'lezing met dia's' dat me meteen deed denken aan een bezoek dat ik als kind eens, samen met mijn moeder, bracht aan een 'lezing met lichtbeelden' in een zaaltje van de gereformeerde kerk in Middelharnis, omstreeks 1958. Er sprak daar een 'zendeling' over Afrika. Ik herinner me er verder (helaas) niets van, maar ik vermoed dat je er dia's van 'negerkindertjes' te zien kreeg. Er werden in die tijd ook wel door gereformeerde dames lapjes gebreid, die dan door andere dames aan elkaar werden gezet tot lappendekens, waar die kindertjes dan onder konden slapen. Dit klinkt misschien een beetje cynisch, maar zo bedoel ik het niet, zo ging het in die tijd nu eenmaal.

Maar dat is het hem nou juist: bovenstaand berichtje lijkt rechtstreeks uit 1958 te komen. Dia's?? Met zo'n sleetje en een projector en een wit doek dat aan een haak hangt? En een echte Egyptoloog? Toe maar! Door Bibliotheek Nootdorp is dit ongetwijfeld net zo goed bedoeld als die lappendekens door die gereformeerde dames, maar het klinkt, in elk geval wat betreft het persberichtje, net zo gedateerd.

Dat 'van de laatste jaren tot heden' is ook raadselachtig, vooral in relatie tot die dia's...

Ik denk overigens wél dat lezingen een heel goed middel kunnen zijn om mensen op de bibliotheek attent te maken.

donderdag 26 maart 2009

1968






















Tekening: Arthur Getz

woensdag 25 maart 2009

Wat ik las 13 / Boek&bieb 12

















Bron: Flickr, foto: JenWaller.

Vroeger (zo'n 30 jaar geleden) was ik een groot liefhebber van de verhalen van J.M.A. Biesheuvel. Ik heb ze (in elk geval bijna) allemaal gelezen en enkele ervan staan me zelfs nog enigszins voor de geest, zoals dat over de dominee die niet meer in God geloofde en dat over het konijn dat in de pan ging (allebei kerstverhalen) en, misschien wel het allermooiste, het verhaal over classificeren (in dit geval een scheepvaartterm) dat volgens mij Tanker cleaning heette en waarin de hoofdpersoon, een gymnasiast met een brilletje, in de diepten van het schip Latijn sprak met een Italiaan. (Of zoiets.)

Op zoek naar bruikbare zinnen voor twitcit, iets waarbij veel gebladerd moet worden, stuitte ik op een verhaal van Biesheuvel dat weer geheel nieuw voor me was en dat ik, nu ik inmiddels in de bibliotheekwereld verzeild ben geraakt, ook met wat andere ogen las omdat het een verhaal is over een bibliothecaris. Het heeft als titel Een gelukkige, oude dag en staat in de bundel Duizend vlinders.

Het gaat over de bibliothecaris Johan Goedkoop die directeur was van een 'tamelijk grote wetenschappelijke bibliotheek in Delft'. Goedkoop gaat op zijn 65e met pensioen, na 40 jaar met veel plezier bibliothecaris te zijn geweest. Hij heeft de catalogus van de bibliotheek verrijkt met een trefwoordenregister, heeft naam gemaakt in binnen- en buitenland en heeft een lintje gekregen.

Na zijn pensioen zit hij de hele dag te lezen, gemiddeld een boek per dag, en rookt dagelijks 60 sigaretten. Zijn vrouw Nellie wil dat hij met roken stopt en stuurt hem daarvoor naar de zevendedagsadventisten. Gevolg is dat hij geen sigaretten meer rookt maar wel pijp, dat hij een kilo snoep per dag eet en elke zaterdag naar een dienst van de zevendedagsadventisten gaat. Zijn vrouw vindt opnieuw dat het zo niet langer kan en vraagt hem op een nacht wat hij het liefst zou willen, omdat hij blijkbaar niet tevreden is. Goedkoop antwoordt dat hij bibliothecaris zou willen wezen tot zijn dood. Zijn vrouw stelt voor om van hun eigen, ongeveer veertienduizend, boeken een bibliotheek te maken. En dat doen ze. Goedkoop breekt met al zijn verslavingen en is gelukkig. Hij wordt 98. 'Zijn leven was werken,' staat in de overlijdensadvertentie, die de auteur er toe bracht dit verhaal te schrijven.

Ik begrijp weer helemaal waarom ik vroeger zo van Biesheuvel hield. En dit is nog niet eens zijn beste verhaal.

Citaat (in het kader van 'Boek&bieb'):

Op zijn laatste werkdag was er groot feest op de bibliotheek. 's Morgens kregen ze drie kopjes koffie, meer dan gewoonlijk, er was gebak en er waren broodjes tartaar en broodjes met haring. Maar 's middags werd alles nog maller. Het hele bedrijf werd lamgelegd, de vaste bezoekers die in de zaal zaten werden ook uitgenodigd voor het feest, studenten, curatoren, ambtenaren en ingenieurs, doctoren en professoren. De hele middag knalden er champagneflessen, er werd getoost, er werden toespraken gehouden, op een lange tafel in de hal stonden salades en koude vleeswaren, de burgemeester kwam en hemelde Goedkoop op dat het een aard had. 'Een bibliothecaris als u zullen we voor dit instituut wel nooit meer vinden,' zei hij en tenslotte gaf hij hem de erepenning van de stad.

Omdat die bibliotheek in Delft de bibliotheek van de TH (nu TU Delft) geweest moet zijn, heb ik naar een foto van de vroegere TH-bibliotheek gezocht, maar niets gevonden. In plaats daarvan een foto van het oudste boek dat de TU-bibliotheek in zijn bezit heeft: een boek over astronomie van Joannis de Sacre Bosco. Wellicht zijn er trefwoorden aan toegekend door de heer Goedkoop.

maandag 23 maart 2009

Gratis maar niet voor niks
















Plaatje hier gevonden.


Via de methode van de participerende observatie probeer ik er achter te komen of twitter iets voor mij is. Omdat ik mezelf daar een maand voor gegeven heb en ik nog maar halverwege ben, zal ik er nu nog niets over zeggen. Wat ik me inmiddels wel ben gaan afvragen is welk commercieel belang er achter twitter zit. Dat iets op internet je zomaar voor de aardigheid wordt aangeboden heb ik, sinds ik door de 23dingen het bestaan van 'sociale sites' leerde kennen, eigenlijk nooit willen geloven, en ik werd in die mening gesterkt door een lezing van Ronald Leenes, vorig jaar september bij de KNAW, waar ik destijds dit over schreef. Leenes zei dat mensen vaak denken dat 'social software' gratis is, maar dat er wel degelijk een prijskaartje aanhangt.

Nu zie ik op twitter nergens reclame, dus dat kan het niet zijn. Is men van plan er na verloop van tijd wel reclame op te gaan zetten? Of wordt twitter over een tijdje verkocht aan een bedrijf dat er reclame op wil gaan maken? Of is het misschien de bedoeling zoveel mogelijk gegevens te verzamelen over wat mensen bezighoudt? En wat zou men dan met die gegevens kunnen doen?

Ik kan deze vragen niet beantwoorden, maar dat twitter er alleen zou zijn om de twitteraars een plezier te doen, dáár geloof ik in elk geval niet in.

zondag 22 maart 2009

Wat ik las 12

Van Robert Haasnoot heb ik eerder een paar boeken gelezen die me niet deden denken 'deze auteur blijf ik volgen', maar omdat zijn nieuwste boek, Langzame wals, gaat over een stukje Rotterdamse geschiedenis waar ik nog nooit van gehoord had, werd ik toch nieuwsgierig. Het gaat over een man die in de 19e eeuw een belangrijke rol heeft gespeeld bij het tot bloei brengen van de R'damse haven: Lodewijk Pincoffs. Hij was de man achter de aanleg van de Nieuwe Waterweg waardoor R'dam een rechtstreekse verbinding met zee kreeg. Hij was geliefd en genoot veel aanzien, maar door soortgelijke activiteiten als die we nu uit de kredietcrisis kennen, kwam hij in grote problemen en is hij met zijn gezin naar Amerika gevlucht. Een betrouwbare werknemer zal hem achterna reizen met een koffertje met geld en waardepapieren, waarmee Pincoffs in Amerika een nieuw bestaan hoopt op te bouwen.

Pincoffs is naar de plaats gereisd waar de volgende dag de man met het koffertje met de boot zal aankomen en ontmoet daar in een saloon een hoertje dat ook uit Nederland komt. Zij valt hem op omdat ze in het Nederlands een opdringerige man uitscheldt. Pincoffs en het meisje, Emma, drinken wat en raken aan de praat. Emma's man, die werkte voor een scheepsbouwer die de eerste onderzeeboot heeft gebouwd, heeft haar op een dag onverwacht verlaten. Zij vermoedt dat de fenianen, een Ierse verzetsbeweging, iets te maken hebben met de verdwijnig van haar man. Zij is in de prostitutie gegaan om geld te verdienen en heeft geprobeerd er achter te komen wat er met haar man gebeurd is. Zij denkt dit nu te weten en verwacht hem binnenkort terug.

Pincoffs zal Emma naar huis brengen, maar ze belanden in zijn hotel en brengen samen de nacht door. Emma gaat 's morgens vroeg weg en Pincoffs vertrekt enkele uren later naar zijn afspraak. De lezer weet inmiddels dat het koffertje met de waardevolle inhoud onderweg gestolen is. Hoe het verder met beide hoofdpersonen gaat komen we niet te weten.

Ik vond het een aardig boek vanwege de historische informatie, maar verder boeide het me niet erg en ook over de stijl kan ik niet enthousiast zijn. Maar ga nooit op één mening af: lees hier de bespreking van iemand die het een schitterende roman vond.

zaterdag 21 maart 2009

In Bibliotheek 010














Foto: Maria-Dolores Schwarz, hier gevonden.

Vanmiddag zag ik in de Centrale van Bibliotheek Rotterdam een jongen en een meisje (of vanuit een ander perspectief: een man en een vrouw) van naar schatting een jaar of 28. Het meisje vertelde aan de jongen dat ze vroeger elke week met haar moeder naar de bibliotheek ging. 'En aan het eind van de week had ik die boeken ook echt uít. Wat dééd ik in die tijd met m'n leven?!'

En of dat nog niet mooi genoeg was ontdekte ik ook de 'gedichtenjukebox': een (op het oog) echte ouwe jukebox met daarin filmpjes van dichters die voordragen uit eigen werk. Ik keek naar Gerard Reve en Charles Bukowski. Thuis ging ik op internet op zoek naar het filmpje van Bukowski, maar het is me niet gelukt dat te vinden. Ik vermoed dankzij deze speurtocht dat alle filmpjes in die jukebox afkomstig zijn uit het VPRO-programma Dode Dichters Almanak, wat wel weer iets aan de charme van mijn ontdekking afdoet, maar ja, niets is wat het lijkt.

vrijdag 20 maart 2009

Bericht voor Anna 2










Voor het (onwaarschijnlijke) geval dat de j.m. vandaag nog niks gegoogeld hebben, zeg dan dat ze het voor 24:00u even moeten doen!

woensdag 18 maart 2009

Wat ik las 11, slot

Littells hoofdpersoon Aue denkt na over de vraag waarom de soldaten van de Wehrmacht zo wreed zijn tegenover de joden. (Zoals ik al eerder vertelde had Aue met het uitroeien van de joden geen moeite, maar greep hij in als een soldaat iemand op weg naar de plaats van executie sloeg of schopte.) Aue denkt dat dit gedrag ontstaat doordat de beul kwaad is op zijn slachtoffer omdat hij zich door dat slachtoffer gedwongen voelt iets te doen dat hij eigenlijk liever niet doet. Daarvoor neemt hij wraak.

Aue, die zijn verhaal vertelt als terugblik, houdt ook een betoog over hoe het naar zijn idee gegaan zou zijn als Duitsland de oorlog had gewonnen. Dan zouden volgens hem de geallieerden na verloop van tijd weer toenadering gezocht hebben tot het Duitse Rijk en zou over wat men nu de Duitse misdaden noemt niet meer gepraat worden. En daar zou hij, vrees ik, wel eens gelijk in kunnen hebben (en ik ben blij dat het zover niet gekomen is).

Naast een boek over WO II is De Welwillenden ook een boek over de man Max Aue. Dat ik niet goed kan zeggen wat ik van het boek vind komt mede door het verhaal over Aue. Aue is nl. voor mijn gevoel geen doorsnee nazi en ik begrijp niet waarom Littell zijn hoofdpersoon juist zó heeft geconstrueerd, behalve dan als hij echt een historische figuur voor ogen had, maar ik vermoed dat dat niet (of maar gedeeltelijk) zo is. Aue is beroepshalve een moordenaar, maar privé is hij het ook. Hoewel hij het zelf ontkent heeft het er alle schijn van dat hij zijn moeder en stiefvader vermoord heeft; hij schiet tijdens zijn vlucht voor de Russen (aan het eind van de oorlog) zonder enige reden een man dood die in een kerk op het orgel Bach zit te spelen; hij vermoordt een van zijn minnaars en doodt zijn beste vriend om in diens kleren te kunnen vluchten. Je zou kunnen denken dat hij door de oorlog zo geworden is, maar voor mijn gevoel is het niet de bedoeling van het verhaal je dit te laten denken, en als het wel zo was heeft het mij in elk geval niet overtuigd.

Aue heeft een tweelingzus met wie hij als kind en puber een innige, min of meer incestueuze relatie heeft. Als zijn zus trouwt blijft zij voor hem toch de enig vrouw van wie hij kan houden en daarom kiest hij verder mannelijke minnaars, om wie hij niet geeft. Over zijn zus blijft hij indringende visioenen houden. Hun vader heeft het gezin verlaten en hun moeder is met een ander gaan samenwonen. Aue haat deze stiefvader. Hij wordt naar een kostschool gestuurd. Dit alles heeft hem volgens mij vooral gevormd tot wie hij is. De oorlog kwam daar nog eens bovenop.

Wat ik hier verwarrend aan vind is dat je nu niet goed kunt uitmaken of Aue in de oorlog anders geweest zou zijn als hij een minder problematische jeugd had gehad. En dat je daarom dus nog niet echt weet of 'gewone mensen' ook hadden kunnen doen wat hij gedaan heeft.

Tot zover wat opmerkingen bij De Welwillenden.

Pieter Steinz van NRC Handelsblad sprak met Jonathan Littell, zie hier.

What are you doing?

Even een klein beetje zelfpromotie (maar dat is een blog natuurlijk toch al): in de zijbalk staat sinds gisteren een twitterwidget die verwijst naar mijn poging iets van literatuur aan de twittosphere (zoals het wel niet zal heten) toe te voegen. Ik heb ook een gewone twitteraccount, maar omdat je pas na minimaal een maand schijnt te kunnen beoordelen of het wat voor je is (zoals hier te lezen is, met dank aan ZBDigitaal), zeg ik daar nog even niks over. Wel dacht ik al snel: een paar mooie zinnen zouden geen kwaad kunnen, en eerst probeerde ik er daarom zo af en toe een citaat tussendoor te gooien, maar dat vond ik op de een of andere manier toch geen gezicht. Dus zo kreeg ik het ideetje om een aparte citatentwitter te maken, onder de naam twitcit, waarvan de 'tweets' hiernaast te zien zijn. Aantal volgers is nog nul, maar wat niet is kan komen nietwaar. Inmiddels is me gebleken dat aardige citaten van 140 posities (inclusief schrijversnaam) niet makkelijk te vinden zijn, dus hoe lang het geheel zal leven is de vraag, maar dat geldt voor alles. Ik streef er naar om (gemiddeld) een citaat per dag te plaatsen.

Ik dank u voor uw aandacht en ga over tot de orde van de dag.

dinsdag 17 maart 2009

Onder de buizen













Foto hier gevonden.

Tommy Wieringa, vandaag in zijn column in De Pers:

Nadat de schrijver het landschap van zijn verbeelding heeft verlaten, begeeft hij zich in de dagelijkse realiteit. Hij gaat naar bibliotheken om voor te lezen uit zijn boeken, hij bezoekt zaaltjes om te vertellen over zijn werk. Een omgeving van systeemplafonds en het schelle licht van tl’s. Functionele, doodse ruimtes, vaak geregeerd door vrijwilligers, mensen met goede bedoelingen, met hart voor de zaak, soms zijn ze de literatuur oprecht toegedaan.

Ze maken de avond mogelijk, maar zijn er tezelfdertijd de beperking van.

Lees hier de hele column.

Boek&bieb 11

Hans Münstermann schrijft in Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf over de Maagdenhuisbezetting van 1969 die ik me nog goed herinner (wat iets zegt over mijn leeftijd...).

De hoofdpersoon van het boek, Andreas Klein, is een van de bezetters. De politie heeft een kordon om het gebouw gelegd.

Arbeiders bouwden de volgende morgen met ladders en touwen een verbinding met de bibliotheek. Toen er een loopbrug over de straat was aangelegd, ging het verkeer van personen en goederen weer van start. Dit alles gebeurde boven de hoofden van verbaasde agenten beneden op straat, die begrepen dat hun kordon nu geen enkele betekenis meer had.

Die bibliotheek moet de Amsterdamse UB (zie foto) zijn. In het filmpje (aanrader!) dat je hier kunt zien is overigens sprake van een loopbrug vanuit de Lutherse kerk.

maandag 16 maart 2009

Taal telt weer 3














Foto hier gevonden.


De Vereniging Tegen Taalverloedering (oprichter en vooralsnog enig lid: schrijverdezes), heeft wederom enkele successen geboekt:

Geachte mevrouw (mijn naam),

In uw e-mail van 23 februari 2009 aan Postbus 51 wijst u op een taalfout in een brief van minister Plasterk over bibliotheekvernieuwing.

Het doet mij deugd dat u de brief zo aandachtig hebt gelezen. U hebt gelijk: de zin die u noemt is taalkundig incorrect. Deze onvolkomenheid is aan de aandacht van de minister ontglipt.

Ik dank u hartelijk voor uw oplettendheid.

Met vriendelijke groet,

(naam)
hoofd afdeling Bestuur en Burger
Ministerie van OCW

--------------------------------------------------

Geachte mevrouw (mijn naam),

Hartelijk dank voor uw brief van 1 maart met betrekking tot een taalfout op Blogger.

Ik heb de door u gesignaleerde fout inmiddels gecorrigeerd. Aangezien de interface van Blogger niet dagelijks word geüpdate zult u de wijziging echter niet direct zien.
Dit kan enige tijd duren.

Nogmaals hartelijk dank voor uw oplettendheid!

Met vriendelijke groet,

(naam)
Language Specialist


Ja, natuurlijk denk ik zelf achteraf ook dat het een beetje belachelijk was... Maar soms heb je wel 's zo'n bui hè.

zondag 15 maart 2009

Tijdverdrijf














Foto hier gevonden.

Zeven jaar geleden gaf een collega die de VPRO-gids las mij de eerste VPRO-boekenweekquiz, met de woorden 'dat lijkt me wel iets voor jou'. En dat was het ook. Samen met mijn dochter (die wat zij leest ook nog 's weet te onthouden) ben ik toen een heel eind gekomen en als ik niet iets doms gedaan had (een citaat dat uit een boek kwam dat ik nota bene net had gelezen aan de verkeerde auteur gekoppeld), waren we misschien zelfs nog wel in de prijzen gevallen, want er waren maar 7 of 8 inzenders waarvan maar 1 of 2 foutloze geloof ik. Maar leuk was het puzzelen in ieder geval wel. Je kreeg ongeveer 30 citaten en evenveel auteurs en die moest je aan elkaar koppelen. Het kwam aan op kennis, geluk, veel bladeren en een beetje googelen, maar aan dat laatste had je toen nog niet veel. We hebben er zelfs nog uittrekselboeken bijgehaald (bestaan die nog eigenlijk?).

Sindsdien heb ik me elk jaar wel even of wat langer met de quiz bezig gehouden, maar ik herinner me eigenlijk alleen nog die eerste keer. Het gevoel om iets op het spoor te zijn en dan steeds 'warmer' te worden en uiteindelijk echt het citaat te vinden! Misschien snapt niemand zoiets, maar dat vond ik dus erg spannend.

Deze keer heb ik weer geprobeerd hem te maken en voor het eerst is dat helemaal gelukt. Maar veel voldoening geeft het niet, want de opzet is nu makkelijker (multiple choice) en een groot deel bleek, al beweerden de makers van niet, te googelen. Een paar antwoorden wist ik uit mijn hoofd, een paar wist mijn dochter er, een heel stel googelde ik, enkele vond ik vrij snel door wat boeken door te bladeren en toen bleven er nog maar vier over om echt naar te gaan speuren.

Vandaag was er daarvan nog een over en daarbij zat ik eerst op het verkeerde spoor en was ik bij De Bijenkorf een boek aan het doorbladeren dat op de bibliotheek niet aanwezig was, omdat ik vermoedde dat daarin het gezochte citaat zou staan. Dat was niet zo, maar thuis vond ik alsnog het antwoord in een boek uit mijn kast. Net op tijd klaar! (De oplossing moet morgen binnen zijn.) Ik heb hem ingestuurd, maar ik vermoed dat ik niet veel kans maak, want hier had je eigenlijk alleen maar flink wat tijd voor nodig, een beetje google-ervaring en de wil om het af te maken (die mij andere jaren meestal ontbrak). Eerst dacht ik trouwens hetzelfde als wat Maarten 't Hart zei op 'De avond van het boek': 'Ik hoop dat ik niet win, want dan moet ik op reis.' (De prijs is een reisje naar een Engels safaripark.) Maar nu twee van mijn dochters verklaard hebben dat reisje best te willen maken, hoop ik toch dat ik win.

De vraag met het leukste citaat vond ik deze:

In een Vlaamse roman komt de pastoor langs als ’t varken net geslacht is. Daar valt voor mij iets te halen, denkt hij, maar Boer Wortel zegt: - Hewel, mijnheer Pastoor, gij die zo goed geleerd zijt en Latijn kent, weet gij het verschil tussen den dood van dit verken en den dood van O.L.Heer? - Neen, Wortel, jongen, zegt hij. - Hewel, zeg ik, O.L.Heer is voor iedereen gestorven, en dit verken alleen voor mij.
a. ’t Pastorken van Schaerdycke (Maurits Sabbe)
b. Pastoor Poncke (Jan H. Eekhout)
c.
Boerenpsalm (Felix Timmermans)

zaterdag 14 maart 2009

F & S















Voor wie hem nog niet gezien had. Stond gisteren in de NRC.

donderdag 12 maart 2009

Stemmingswisseling / Boek & beest 3




















Plaatje: wikipedia

Klik hier om de grote lijster te horen.

De reacties op het filmpje waarin Tom America De mus van Jan Hanlo ten gehore brengt liepen uiteen van 'heel fout' via 'heerlijk melig' tot 'dik leuk'. Voor mij was het filmpje in elk geval voldoende aanleiding om vanavond na mijn werk naar Boekhandel v/h Van Gennep te gaan, waar Tom America nog meer op muziek gezette gedichten van Jan Hanlo zou laten horen. Ik vond het leuk, kwam er vrolijk vandaan en wilde er iets over gaan schrijven. Maar eerst opende ik mijn mail en vond het volgende briefje:

Geachte mevrouw (mijn naam),

Hartelijk dank voor uw schrijven aangaande Nederland Leest.

Wij zullen helaas niet aan uw verzoek voldoen. Ieder jaar bereiken ons vele verzoeken om aan te haken aan de campagne, of suggesties om deze nog groter te maken. Het liefst zouden wij natuurlijk al die initiatieven ondersteunen dan wel zelf uitvoeren, maar helaas zien wij ons geconfronteerd met beperkte budgetten en uren. Daarbinnen maken wij de afwegingen waarmee wij denken de campagne het meest een dienst te bewijzen.

Met vriendelijke groet,
(naam)
programmaleider

Dag vrolijke bui... Ik ben niet van plan het er bij te laten zitten, maar ik moet eerst eens nadenken over wat ik het beste kan doen. Steun vragen aan mensen met meer invloed wilde ik aanvankelijk niet, omdat ik vind dat de argumenten én het aantal mensen dat het met de actie eens is voldoende overtuigend zouden moeten zijn, maar nu dat blijkbaar niet zo is zal ik misschien toch tot een vorm van 'lobbyen' moeten overgaan.

Eerst nog maar een gedicht van Hanlo, weer over een vogel:

's Morgens

Het was half vijf 's morgens in April
Ik liep, en floot de St. Louis Blues
Maar ik floot die op mijn eigen wijze
Al fluitend dacht ik: mocht mijn fluiten
gelijken op de zang van de grote lijster
En waarlijk, na enige tijd geleek mijn
fluiten van de St. Louis Blues
op de zang van de grote lijster:
turdus viscivorus

woensdag 11 maart 2009

Boek & beest 2

Had je deze al gezien? Tom America zingt Jan Hanlo.



Leuk hè? Kijk ook even hier.

dinsdag 10 maart 2009

Boek & beest
















Het motto van de vandaag begonnen Boekenweek is zoals bekend Tjielp Tjielp - De literaire zoo, geïnspireerd door het gedicht De mus (uit 1949) van Jan Hanlo (1912-1969). Bovenstaande foto laat het gedicht zien als muurschildering in Leiden (Nieuwe Rijn 107). De laatste twee regels vallen buiten het beeld. Ze luiden:
Tjielp
etc.
(Zie ook hier.)

Een ander bekend gedicht van Hanlo is Oote (uit 1952), waarin in elk geval één dierengeluid te herkennen valt:

OOTE

Oote oote oote
Boe
Oote oote
Oote oote oote boe
Oe oe
Oe oe oote oote oote
A
A a a
Oote a a a
Oote oe oe
Oe oe oe
Oe oe oe oe oe
Oe oe oe oe oe
Oe oe oe oe oe oe oe
Oe oe oe etc.
Oote oote oote
Eh eh euh
Euh euh etc.
Oote oote oote boe
etc.
etc. etc.
Hoe boe boe boe
Hoe boe boe boe
B boe
Boe oe oe
Oe oe (etc.)
Oe oe oe oe
etc.
Eh eh euh euh euh
Oo-eh oo-eh o-eh eh eh eh
Ah ach ah ach ach ah a a
Oh ohh ohh hh hhh (etc.)
Hhd d d
Hdd
D d d d da
D dda d dda da
D da d da d da d da d da da
da
Da da demband
Demband demband dembrand dembrandt
Dembrandt Dembrandt Dembrandt
Doe d doe d doe dda doe
Da do do do da do do do
Do do da do deu d
Do do do deu deu doe deu deu
Deu deu deu da dd deu
Deu deu deu deu

Kneu kneu kneu kneu ote kneu eur
Kneu kneu ote kneu eur
Kneu ote ote ote ote ote
Ote ote ote
Ote ote
Boe
Oote oote oote boe
Oote oote boe oote oote boe

maandag 9 maart 2009

Verspilde tijd







Omdat morgen de Boekenweek begint was 'De avond van het boek' op de tv. Weet je wat, dacht ik, laat ik daar 's naar kijken. Ik keek en ik ergerde me. Truttiger kun je het nauwelijks verzinnen. Is dit wat we in Nederland kunnen bedenken om belangstelling voor boeken te wekken: een paar schrijvers in een lelijk decor bij elkaar zetten en dan een quiz houden en doen of het leuk & spannend is? Zou er geïnspireerd door dit programma iemand gedacht hebben: laat ik ook eens een boek gaan lezen? Dat zou me een klein wonder lijken.

En de VPRO-boekenquiz, waar ik me op verheugde, is ook al niet meer wat-ie vroeger was: driekwart van de antwoorden kun je zo bij elkaar googelen.

Het enige leuke aan de boekenweek is dan nog dat je gratis in de trein kunt. Maar ja, daar heb ik met m'n OV-jaarkaart niks aan.

Die eigen omroep van de bibliotheken moet er maar snel komen.

Wil je 'De avond van het boek' zelf zien: hier is dat mogelijk.

zondag 8 maart 2009

Nesteldrang



Bron: Flickr, foto: Janielle Beh


In de vensterbank van onze badkamer staat een rechthoekig zwart-wit mandje van gevlochten plastic. Er zitten knijpers in. Vorig jaar vertoonden twee duiven veel belangstelling voor dit mandje en leken er een nest in te willen maken. Een van hen werd zittend in het mandje aangetroffen, de ander zat er bij te kijken en ze waren maar moeilijk tot wegvliegen te bewegen. Dit konden wij uiteraard niet tolereren, ook al vonden we het best een beetje schattig. Maar ze kakten op het opgehangen wasgoed en een duivennest stinkt behoorlijk, zo weet ik uit ervaring. Dus voerden wij een ontmoedigingsbeleid (raam niet te ver open, paar flessen wasmiddel in het verleidelijke mandje, luidkeels 'wil je wel eens gauw wegwezen' roepen en in de handen klappen, enz.). Dat werkte uiteindelijk en wij vergaten de duiven weer.

Maar zij ons, d.w.z. ons mandje, niet. Een paar weken geleden zette ik, omdat het lekker weer was, het raam van de badkamer een flink stuk open. En wie zaten er na enige tijd op de vensterbank dromerig naar het knijpermandje te staren? Juist ja. Het ontmoedigingsbeleid is weer van start gegaan en er staat een plastic doos met wasmiddel in het mandje, maar gisteren zaten ze saampjes bovenop de kast die aan de andere kant van de badkamer staat, vlak achter de deur. Gelukkig was niet ik maar een minder schrikachtige huisgenoot degene die dit ontdekte.

Een rolhor lijkt de enige oplossing. Het mandje uit het zicht zetten (een mogelijkheid waar ik gek genoeg nu pas opkom) zal wel niet meer helpen. De duiven houden de ontwikkelingen vanaf een balkon aan de overkant nauwlettend in de gaten.

zaterdag 7 maart 2009

tweettweet, of waarin enz. 2











Probeer je een beetje reclame te maken voor de Emigratiebeurs, gebeurt er dit...

Bericht voor Anna
















Vandaag ging ik naar de markt om brnks te kopen en naar Proef* om mijn (gereserveerde!) brood op te halen en toen kwam ik met de bus eerst langs WP** en daarna langs Cinerama en zag ik dat daar Despereaux, de dappere muis draait! Wist je dat al? Dat lijkt me een leuk uitstapje voor de j.m. of zelfs voor de hele commune, maar misschien is het te ver van dtvdb? Dan kun je in elk geval op YouTube een paar stukjes zien, b.v. hier.

* en **: sweet memories

tweettweet, of waarin een klein land groot kan zijn














Kijk nou toch weer eens. De twitteraars onder ons hadden het ongetwijfeld al ontdekt, maar niet-twitteraars met belangstelling voor politici (en wellicht voor politiek) wijs ik er graag even op: KamerTweets. Nog in ontwikkeling, maar het belooft wat:

Wat is Kamertweets?

Kamertweets is een openbare dienst die de kloof tussen de burger en de politiek verkleint, door gebruik te maken van Twitter. Op Kamertweets vindt u een overzicht van alle kamerleden op Twitter en kunt u real-time volgen wat zij aan het doen zijn. Zo biedt Kamertweets nieuwe mogelijkheden om eenvoudig en laagdrempelig contacten te leggen met kamerleden. Kamertweets stimuleert daarmee kwalitatieve en transparante communicatie tussen de kiezer en de gekozen kamerleden.

Kamertweets is op dit moment nog in ontwikkeling en zal in de komende weken worden uitgebreid en meer functies krijgen. We hopen natuurlijk ook dat er steeds meer kamerleden voor een een transparante manier van communiceren kiezen en zich aanmelden op Twitter, zodat wij ze ook kunnen toevoegen aan Kamertweets. Dan ontstaat er een steeds vollediger beeld van wat er in onze Tweede Kamer speelt.

Voor de twitteraars: @kamertweets.

p.s. Vandaag en morgen kun je naar de Emigratiebeurs.

donderdag 5 maart 2009

Wat ik las 11, vervolg

Het overkomt me maar zelden dat ik moet lachen om een boek. Ik herinner me dat ik ongeveer een jaar geleden tijdens het lezen van Postkantoor van Bukowski gelachen heb. En jaren eerder begon ik tot mijn schrik in de trein hardop te lachen om een scène uit De vlieger van Maarten 't Hart. En dat was het dan wel de laatste tien jaar. Maar merkwaardig genoeg leverde De Welwillenden ook een vrolijk moment op en dat is toch wel ongeveer het laatste boek waarvan ik dat verwacht zou hebben.

Het kwam door dit gedeelte: Aue is met een luxe trein op weg naar een bijeenkomst waar nazi-kopstukken zullen spreken. Hij is uitgenodigd door Dr. Mandelbrod, een oude vriend van zijn vader en een invloedrijk man. Deze Dr. Mandelbrod zit in een rolstoel en heeft naar ik aanneem mede om die reden een aantal assistentes. Aue heeft een eigen coupé in de trein, met een couchette. Hij is bezig zich te wassen als er op de deur wordt geklopt. Hij droogt zich af, trekt zijn overhemd en uniformjasje aan en doet open.

In de gang stond een van de assistentes, haar heldere blik op me gericht, om haar mond de zweem van een glimlach, even subtiel als haar nauwelijks merkbare parfum. 'Goedenavond Sturmbannführer,' zei ze. 'Is uw coupé naar wens?' - 'Ja, helemaal.' Ze bleef me onverstoorbaar aankijken. 'Als u dat wenst,' vervolgde ze, 'zou ik u vannacht gezelschap kunnen houden.' Ik moet toegeven dat dit onverwachte aanbod, geformuleerd op dezelfde onverschillige toon als waarop me was gevraagd of ik iets wilde eten, me enigszins overrompelde: ik voelde dat ik een kleur kreeg en zocht aarzelend naar een antwoord. 'Ik denk niet dat Dr. Mandelbrod het daarmee eens zou zijn,' zei ik tenslotte. - 'Integendeel,' antwoordde ze op dezelfde vriendelijke, kalme toon, 'het zou Dr. Mandelbrod veel genoegen doen. Naar zijn vaste overtuiging moeten we elke gelegenheid te baat nemen om ons ras te bestendigen. Mocht ik zwanger raken, dan zou uw werk daar uiteraard volsterkt geen nadeel van ondervinden: de SS heeft er speciale instellingen voor.' - ' Ja, dat is me bekend,' zei ik.

Aue slaat het aanbod af, met als excuus dat hij erg moe is en het de volgende dag druk zal hebben.






Plaatje hier gevonden.

woensdag 4 maart 2009

Wat ik las 11

Het heeft me een paar maanden gekost om De Welwillenden van Jonathan Littell te lezen, maar nu heb ik het uit. Het is een boek dat ik niet snel zal vergeten, waarmee ik bedoel dat enkele dingen uit het boek me zullen bijblijven en dat is meer dan ik van menig boek kan zeggen. Over De Welwillenden is al veel geschreven en wie geïnteresseerd is kan dat wel opzoeken. Verwacht van mij geen samenvatting, want dat gaat mijn vermogens te boven.

Het boek was voor mij vooral verwarrend. Niet omdat het niet te volgen was, maar o.a. omdat ik maar niet kon bepalen of ik het een goed boek vond. Ook omdat ik ontdekte dat aan mijn kennis over de belangrijkste feiten uit WO II veel ontbreekt. Ook vanwege de vreselijke dingen die erin beschreven worden. En omdat ik soms niet kon bepalen of ik over gebeurtenissen of over een soort visioenen las. En omdat ik niet wist of ik de hoofdpersoon ondanks alles misschien een beetje begon te mogen of niet. En ook omdat het boek de hele tijd twee bekende niet te beantwoorden vragen oproept: hoe is het mogelijk dat dit heeft kunnen gebeuren en: hoe zou ik zelf gedacht en gehandeld hebben? Met het idee dat het boek misschien iets zou kunnen verduidelijken over deze vragen ben ik het gaan lezen en ik vind inderdaad dat het me daar wel iets over heeft geleerd. Waarmee een derde vraag nog klemmender wordt: hoe kunnen we voorkomen dat het opnieuw gebeurt? Of beter: zouden we er een eind aan kunnen maken dat het nog steeds overal op de wereld gebeurt? Want de gedachte dat een bevolkingsgroep, ras, stam of religie minderwaardig is en dat het daarom gerechtvaardigd is mensen uit die groep (of van dat ras enz.) te doden, is helaas door de nederlaag van nazi-Duitsland nog niet van de aardbodem verdwenen.

De hoofdpersoon van het boek, Maximilien Aue, zoon van een Duitse vader en een Franse moeder, maakt carrière bij de SS en is vooral betrokken bij het uitroeien van de joden. Ik zal daar verder niet op ingaan omdat ik een weblog daar de plaats niet voor vind, in elk geval niet dit weblog. Laat ik alleen dit zeggen: het was nog veel erger dan ik dacht en ik dacht toch dat ik er wel het e.e.a. van wist. De verdienste van dit boek vind ik dan ook dat de schrijver de moeite heeft genomen om dit allemaal uit te zoeken en er een roman van te maken. Het staat ongetwijfeld ook allemaal in studieboeken, maar er zullen meer mensen zijn zoals ik die wel romans maar geen studieboeken over WO II lezen.

Het boek moet de auteur jaren studie gekost hebben en ik vermoed dat het historisch gezien erg goed klopt, al kan ik dat zelf niet beoordelen. Ik heb in elk geval nergens kritiek gelezen op de historische kant ervan.

De psychologische kant ervan is uiteraard veel meer door de auteur bedacht. Van sommige nazi-kopstukken zijn wat karaktertrekken in het verhaal verwerkt die neem ik aan al van hen bekend waren, maar de schrijver heeft hun rol in het verhaal verzonnen. En Max Aue zelf is misschien wel ten dele gebaseerd op een bestaand persoon (dat weet ik niet), maar is toch in de eerste plaats een personage. Hij is een intelligente jongeman, heeft rechten gestudeerd, houdt van literatuur, filosofie, kunst en muziek en kan goed redeneren. Toch is hij ervan overtuigd dat de joden de grote vijand van Duitsland zijn en daarom dienen te worden uitgeroeid. Dat hier menselijke aspecten aan zitten ontgaat hem niet, maar dat het moet gebeuren ziet hij als onvermijdelijk. Als soldaten de mensen die ze begeleiden naar de plaats waar ze geëxecuteerd zullen worden onderweg slaan en schoppen zegt Aue daar wat van. Het doodschieten zelf staat niet ter discussie. Het angstaanjagende van dit boek vond ik dat je blijkbaar ook verstandige en ontwikkelde mensen kunt laten geloven in een ideologie waarin andere mensen worden gezien als minderwaardig, ongeveer zoals de meeste mensen over dieren denken: je mag ze doodmaken als dat je beter uitkomt.

Er is meer over dit boek te zeggen, maar voor vandaag laat ik het hier bij.

dinsdag 3 maart 2009

Geld speelt (g)een rol


Train Library, Hongkong

Bron: Flickr, foto: Leonard Chien

Tenaanval schreef over de plannen voor een stationsbibliotheek. Voor alle duidelijkheid: ik heb niets tegen de stationsbibliotheek, evenmin als tegen de strandbibliotheek of de campingbibliotheek, de parkbibliotheek, de straathoekbibliotheek, de festivalbibliotheek of welke bijzondere bibliotheek dan ook. Integendeel: van mij mag de bibliotheek net zo alomtegenwoordig zijn als Albert Heijn. Hoe meer bibliotheken hoe meer vreugd. (Dat ik bij 'de gedachte dat je de lezer moet opzoeken' meteen aan een bibliobus moet denken is wat eenzijdig, dat geef ik toe).

Bij die bijzondere bibliotheken horen ook de bewonersbibliotheken in zorginstellingen. Zoals bekend (of niet) bestaat mijn werk eruit om voor dergelijke bibliotheken (meestal bibliotheekjes) collecties te maken, in opdracht van de plaatselijke bibliotheek. Als er iets onduidelijk is bel ik dan ook met die plaatselijke bibliotheek. Soms lukt het niet om daar de juiste persoon te spreken te krijgen en als de tijd dringt bel ik dan wel eens met de instelling. Zo sprak ik onlangs een mevrouw die vrijwilligster is in zo'n bewonersbibliotheekje, dat in dit geval bestaat uit 75 grootletterboeken die twee keer per jaar omgewisseld worden. Ik vroeg haar hoeveel lezers gebruik maken van die boeken en ze zei: vier of vijf. Ik suggereerde dat ze misschien wat reclame kon maken en ze vertelde dat ze dat gedaan had en dat er toen een mevrouw enthousiast was geworden en graag ook wilde komen lenen, maar dat ze helaas het lidmaatschap niet kon betalen. Ik vroeg wat het kostte en ze noemde een bedrag van 30,50 euro. Ik heb het opgezocht en het klopt: in de plaats waar die instelling gevestigd is kost een bibliotheeklidmaatschap voor 65+ers 28 euro per jaar en het eerste jaar komt daar 2,50 bij voor het inschrijven.

Kijk, en dan vraag ik me toch even af wat zo'n stationsbibliotheek al gekost heeft voordat er ook maar iemand gebruik van heeft gemaakt. En wat het lidmaatschap er straks gaat kosten. Of dat het misschien wel, net als bij de strandbibliotheek, gratis wordt om er boeken te lenen. En hoe zich dat allemaal verhoudt tot die mevrouw in die zorginstelling die geen 30,50 euro kan missen en die daarom niet meer kan lezen.

'De bibliotheek is er voor iedereen', of niet soms?

maandag 2 maart 2009

zondag 1 maart 2009

Taal telt weer 2












Wat Google Friend Connect is, is me nog niet duidelijk, maar dat een kleine taalcursus voor de (hoogopgeleide?) bedenkers ervan geen overbodige luxe zou zijn wel.

Het zal nog wel niemand ervan weerhouden hebben zich bij GFC aan te melden. (Zelf was ik het toch al niet van plan.)

Naschrift: Hoewel ik het gevoel heb steeds meer op Douwe Trant en zijn 'Verbond tegen alles wat Vies en Voos is' (herinnert iemand zich deze rubriek uit VN nog?) te gaan lijken, heb ik toch maar een briefje aan Google-Nederland geschreven. (Een e-mail sturen lukte niet omdat ik geen e-mailadres kon vinden.)

Rotterdam, 1-3-2009
L.S.,
In bovenstaand venster, dat ik tegenkwam bij Blogger, staat een taalfout.
'Meld je aan' is een gebiedende wijs en er hoort daarom geen t achter meld te staan.
(Vergelijk b.v. 'geef je op' of 'pas je aan', waarin je meteen hoort dat er geen t achter de stam van het werkwoord komt.)
Ik hoop u hiermee van dienst te zijn geweest.
Met vriendelijke groet,